De beginsituatie is het niveau wat de kinderen al beheersen en hun voorkennis van de leerstof, voordat de leraar start met de les. Het gaat om alle kennis, vaardigheden en houdingen die de leerlingen voorafgaand aan een les moeten hebben om de les te kunnen volgen.
Het is belangrijk dat de leraar rekening houdt met het niveau van de kinderen en de lesstof laat aansluiten bij de kennis en vaardigheden die de leerlingen al hebben. Om de beginsituatie te bepalen moet de leraar inzicht in de volgende punten hebben:
- Het niveau van de groep
- De schoolsituatie
- De leefwereld van de leerlingen
- De interesses en de belevingswereld van de leerlingen
- De ontwikkeling van het kind
Al deze factoren zorgen voor aansluiting bij de beginsituatie.
Vragen over de beginsituatie van leerlingen
Welke vragen kan je stellen om de beginsituatie van leerlingen in beeld te krijgen?
Om de beginsituatie van leerlingen goed te begrijpen, kunnen leraren verschillende vragen stellen. Dit zijn enkele voorbeelden:
Algemeen niveau en voorkennis:
- Wat weten de leerlingen al over het onderwerp van de les?
- Zijn er specifieke onderwerpen waar de meeste leerlingen moeite mee hebben of juist goed in zijn?
Schoolsituatie:
- Zijn er recente veranderingen in het schoolbeleid of het curriculum die van invloed kunnen zijn op de leerervaring?
- Zijn er buitenschoolse activiteiten of gebeurtenissen die de aandacht van de leerlingen kunnen afleiden?
Leefwereld van de leerlingen:
- Wat zijn de culturele achtergronden en ervaringen van de leerlingen?
- Hoe ziet hun dagelijkse leven eruit buiten school?
Interesses en belevingswereld:
- Welke onderwerpen of activiteiten interesseren de leerlingen?
- Zijn er specifieke hobby's of buitenschoolse interesses waar rekening mee gehouden kan worden?
Ontwikkeling van het kind:
- Waar bevinden de leerlingen zich in hun cognitieve, sociale en emotionele ontwikkeling?
- Zijn er specifieke aandachtspunten op het gebied van gedrag of sociaal-emotionele ontwikkeling?
Voorkennis en ervaringen:
- Hebben de leerlingen eerder vergelijkbare onderwerpen behandeld?
- Zijn er ervaringen of achtergronden die van invloed kunnen zijn op hun begrip van het onderwerp?
Leervoorkeuren:
- Hoe leren de leerlingen het liefst? (bijvoorbeeld door te luisteren, te lezen, praktische ervaringen, enz.)
- Zijn er specifieke behoeften op het gebied van lesmethoden?
Specifieke behoeften en uitdagingen:
- Hebben bepaalde leerlingen extra ondersteuning nodig?
- Zijn er gevorderde leerlingen die uitdaging nodig hebben?
Motivatie en betrokkenheid:
- Wat motiveert de leerlingen om te leren?
- Hoe kunnen de lessen interessanter worden gemaakt voor hen?
Thuissituatie:
- Zijn er specifieke omstandigheden thuis die van invloed kunnen zijn op het leren?
- Is er ondersteuning van ouders beschikbaar?
Door deze vragen te stellen, kunnen leraren een samenhangend beeld krijgen van de beginsituatie van hun leerlingen en hun onderwijsaanpak aanpassen om effectiever en inclusiever te zijn.
Meer dan onderwijs
Theorie en praktijk van het onderwijs in de basisschool
Laatst geactualiseerd op 11 december 2023