Voorwaarden voor effectieve formatieve toetsing - reviewstudie

Geplaatst op 1 juni 2016

Toetsen moeten inhoudelijk aansluiten bij het curriculum, de leerdoelen en het niveau van de leerlingen. Pas dan hebben toetsen een meerwaarde voor het onderwijs. Bovendien is het belangrijk dat het doel van de toets en de beoordelingscriteria van te voren duidelijk zijn. Dit blijkt uit een reviewstudie door de Universiteit Twente.
Formatieve toetsen zijn een goede manier om het leerproces bij te sturen omdat deze laten zien in hoeverre de leerstof wordt beheerst. Ze laten zien wat goed is en waarom iets goed is en hoe het werk kan worden verbeterd. Dit kan met een officiële toets maar ook op andere manieren, bijvoorbeeld met portfolio’s, discussies, presentaties en observaties in de les.
Met de informatie uit formatieve toetsen kunnen leraren en leerlingen het leren en het lesgeven verbeteren. Een voorwaarde is wel dat leerkrachten de toetsgegevens kunnen verzamelen, analyseren en interpreteren. Op basis daarvan kunnen zij het leerproces beïnvloeden, bijvoorbeeld door het geven van korte en krachtige feedback.

Actieve rol leerlingen

Het is aan te raden formatieve toetsen regelmatig af te nemen en de toetsen (klassikaal) te bespreken. Ook moeten leerlingen genoeg tijd krijgen om de toetsvragen te beantwoorden.
Het is belangrijk om leerlingen zelf een actieve rol te laten spelen in het toetsproces. Ze moeten kunnen reflecteren op hun eigen werk, zodat ze weten hoe ze verder kunnen gaan in hun leerproces. Maar ook moeten ze nuttige feedback kunnen geven op het werk van hun medeleerlingen.

Ruimte om te experimenteren

Om het onderwijs te kunnen verbeteren op basis van toetsgegevens, moet er op school een cultuur heersen waarin ruimte is om te experimenteren. Daarvoor moet het team dezelfde visie, normen, doelen en verwachtingen delen. Leiderschap is hierbij essentieel, blijkt zowel uit de literatuurstudie als uit gesprekken met leraren uit primair en voortgezet onderwijs en het beroepsonderwijs. Via deze gesprekken hebben de onderzoekers de bevindingen uit de literatuur vergeleken met ervaringen in de praktijk.
Om dit soort toetsen in hun onderwijs te gebruiken, wordt aanbevolen de leerkrachten meer tijd, middelen en de mogelijkheid tot samenwerken met collega’s te geven. Daarnaast hebben zij behoefte aan professionalisering en ondersteuning op het gebied van formatief toetsen.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Details van het onderzoek

  
NWO-projectnummer:  405-14-534
Titel onderzoeksproject:  Voorwaarden voor effectieve formatieve toetsing
Looptijd:10-01-2014 tot 01-10-2014

Projectleider(s)

Naam Instelling E-mail
Dr. K. Schildkamp Universiteit Twente k.schildkamp@utwente.nl

Projectuitvoerder(s)

Naam Instelling E-mail
M. Heitink Universiteit Twente  
F. van der Kleij Universiteit Twente  

Publicatie(s)

Relevante links(s)

[Bron: Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO)]

Gerelateerd

Webinar
Wat kun je wel en niet met toetsen in het onderwijs?
Wat kun je wel en niet met toetsen in het onderwijs?
Gratis webinar met Karen Heij
Wij-leren.nl Academie 
Lespakket
Veilig van A naar B met Streetwise Digitaal
Veilig van A naar B met Streetwise Digitaal
Probeer de nieuwe digitale leerlijn van de ANWB schooljaar 2023-2024 gratis uit. Meld je nu aan!
ANWB 
Scholing
Toetsen en evalueren
Toetsen en evalueren
Welke vormen zijn er en hoe zet jij ze in?
oo.nl 
Veilig van A naar B met Streetwise DigitaalDTT niet formatief
Wat kunnen we met de Diagnostische Tussentijdse Toets?
Karen Heij


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Toetsen in een video van één minuut uitgelegd
Toetsen in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Effect vooraf toetsen rekenprestaties en zelfvertrouwen
Wat is het effect van vooraf toetsen?
Toetsing van rekenvaardigheden bij nt2 leerlingen
Leerlingen met een onvoldoende taalbasis: hoe toets je rekenvaardigheden?
Schriftelijke toetsen effectief op examenresultaten
Schriftelijke toetsen: helpend voor een goed examenresultaat havo/vwo?
Cito-lvs woordenschattoetsen geschikt voor taalzwakke lln
Zijn de Cito-LVS woordenschattoetsen geschikt voor taalzwakke leerlingen?
Herkansen van toetsen leerresultaten en leergedrag
Herkansen: leidt dit tot betere leerresultaten en een beter leergedrag?
Hergebruiken van kennisvragen in toets
Welke invloed heeft het hergebruiken van vragen in een toets?
Formatieve evaluatie in het vso praktijkonderwijs
Hoe is formatieve evaluatie helpend in het vso-praktijkonderwijs?
Docentengedrag van invloed op betrouwbaarheid vragenlijst
Hoe neem je effectief een vragenlijst af?
Meten en rekenvaardigheid tijd voor de toets
Geeft lange toetstijd eerlijk beeld van rekenvaardigheid?
Beoordelen door leraren op verschillende wijzen en self-efficacy
Welke wijze van beoordelen draagt bij aan self-efficacy?
Toetsen-leertrajecten
Gebruik van toetsen bij het plannen van leertrajecten
Formatief toetsen po
Selfassessment voor formatief toetsen van basisschoolleerlingen
Begrip door zelftoetsen
Beter begrip van informatie in teksten door zelftoetsen
Leren met zelftoetsen
Samenhang expertiseniveau leerling bij leren met zelftoetsen
Leren van teksten
Zelftoetsen voor het effectiever leren van teksten
[extra-breed-algemeen-kolom2]



formatief toetsen
normering
toetsen

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest