Effectieve aanpak van begrijpend lezen op het basisonderwijs - OnderwijsBewijs

Geplaatst op 1 juni 2016

In het onderwijs is niet iedereen tevreden over het begrijpend leesonderwijs. De methodes die worden gebruikt, vinden leerkrachten en leerlingen vaak saai en niet motiverend. Bovendien is er kritiek op de didactiek van die methodes. Er wordt een te groot aantal leesstrategieën aangeboden, waardoor niet duidelijk is welke leesstrategieën effectief zijn.
De onderzochte aanpak Bliksem (Begrijpend Lees Instructie Kan Strategisch en Motiverend) biedt een beperkte set van negen strategieën in een motiverende context over een langere periode. De effectiviteit van de Bliksem-aanpak is op veertig basisscholen onderzocht onder leerlingen van groep 5 en 6, gedurende een periode van twee jaar.
Bij de Bliksem-aanpak doet de leerkracht een beperkt aantal strategieën hardop voor tijdens het voorlezen en legt deze uit. Modelen heet dit en het is de belangrijkste instructietechniek van de Bliksem-aanpak. Om de motivatie te verhogen, werd voorgelezen uit spannende of grappige kinderboeken van Nederlandse auteurs. Leerlingen oefenen vervolgens zelf met de strategieën tijdens het stillezen in een zelfgekozen boek én bij de zaakvakken.
Al na één jaar bleek dat de leerlingen die de Bliksem-aanpak hadden gevolgd aan het eind van groep 5 meer leesstrategieën kenden en wisten wanneer ze deze moesten gebruiken dan leerlingen die les kregen met een reguliere begrijpend lezen methode.
Na het eerste jaar werd er geen significant effect op de begrijpend leesresultaten gevonden, aan het eind van groep 6 wel. De Bliksem-groep had significant meer leerwinst geboekt dan de controlegroep op zowel de vragenlijst Leesstrategieën, op twee toetsen voor begrijpend lezen, waaronder de Pirls-toets en op technisch lezen (DMT). Er was geen effect op woordenschat en leesmotivatie. Ook was er geen positief of negatief effect op de verschillen tussen meisjes en jongens (meisjes lezen over het algemeen beter, ook bij Bliksem) en allochtone en autochtone leerlingen (autochtone leerlingen lezen beter). De aanpak werkte dus voor verschillende groepen kinderen even goed.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!