Scholing, actief burgerschap en participatie: Effecten van externe differentiatie

Geplaatst op 1 juni 2016

 

Gescheiden onderwijs pakt slecht uit voor lager opgeleiden

Door de sterke scheiding tussen onderwijsniveaus ontplooien lager opgeleide kinderen zich maatschappelijk minder goed dan hoger opgeleide kinderen. Dat is een van de resultaten van onderzoek onder leiding van NWO-wetenschapper Herman van de Werfhorst (Universiteit van Amsterdam). Zijn team onderzocht de non-cognitieve leeropbrengsten van gedifferentieerde onderwijsstelsels.
Het Nederlandse schoolsysteem kent veel verschillende schooltypen en niveauverschillen. Leerlingen van verschillende niveaus – vmbo, havo, vwo – genieten onderwijs veelal gescheiden van elkaar. Bekend is dat de vroege selectie die deze differentiatie met zich meebrengt ongelijkheid in kennisniveau en intellectuele vaardigheden tussen leerlingen vergroot. Van de Werfhorst ontdekte in zijn studie dat ook de ontwikkeling van burgerschap samenhangt met de mate van scheiding.

Veel mogelijke oorzaken

Mensen in landen met sterk gescheiden onderwijssystemen hebben minder vertrouwen in instanties, nemen minder deel aan verenigingen en brengen minder vaak hun stem uit bij verkiezingen dan mensen in landen met ongedifferentieerde onderwijssystemen. Leerlingen in het beroepsonderwijs hebben minder burgerschapscompetenties dan leerlingen in ‘hogere’ schooltypen, constateerden de onderzoekers. ‘Het beroepsonderwijs besteedt minder aandacht aan burgerschapsvorming, maar er kunnen ook andere oorzaken van het verschil tussen leerlingen zijn. Het effect van groepsdruk is er zo een. Hoe de verschillende oorzaken op elkaar inwerken is een complexe zaak, die we nader zullen onderzoeken,’ aldus Van de Werfhorst.

Brede scholengemeenschappen, gemengde lessen

Kijkend naar de non-cognitieve leeropbrengsten van het gedifferentieerde Nederlandse onderwijsstelsel, zou Van de Werfhorst pleiten voor bijvoorbeeld meer gezamenlijke lessen maatschappijleer. ‘Als vmbo’ers en vwo’ers toch al op dezelfde scholengemeenschap zitten, dan is dat gemakkelijker te organiseren dan wanneer die scholen helemaal gescheiden zijn. Ook om andere redenen vind ik brede scholengemeenschappen waar kinderen van verschillende schooltypen elkaar vaak ontmoeten en dus kennis en ervaringen kunnen delen, een goed idee.’

Welzijn

Een ander onderzocht aspect is het welzijn van leerlingen. Van de Werfhorst: ‘We hebben gezien dat leerlingen uit het beroepsonderwijs een minder gunstig beeld van zichzelf hebben als het gaat om kennis, inzicht en intellectuele vaardigheden. Ook gebruiken ze vaker drugs en alcohol. En binnen het beroepsonderwijs is er meer sprake van voortijdig schoolverlaten. Dit zijn allemaal zaken die met welzijn samenhangen.’

Prof. dr. Herman van de Werfhorst voerde de studie ‘Onderwijsstelsels en non-cognitieve uitkomsten van onderwijs. Burgerschap, deviant gedrag en welzijn in landenvergelijkend perspectief’ uit in samenwerking met UvA-collega’s prof. dr. Sjoerd Karsten, drs. Thijs Bol en drs. Justine Netjes. Het onderzoek werd gefinancierd door de Programmaraad voor het Onderwijsonderzoek, onderdeel van NWO. Van de Werfhorst ontving in 2007 een Vidi van NWO.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Details van het onderzoek

  
NWO-projectnummer:  411-08-101
Titel onderzoeksproject:  Scholing, actief burgerschap en participatie: Effecten van externe differentiatie
Looptijd:01-09-2009 tot 05-09-2011

Projectleider(s)

Naam Instelling E-mail
Prof. dr. H.G. van de Werfhorst Universiteit van Amsterdam h.g.vandewerfhorst@uva.nl

Projectuitvoerder(s)

Naam Instelling E-mail
prof. dr. Sjoerd Karsten Universiteit van Amsterdam S.Karsten@uva.nl
dr. Thijs Bol Universiteit van Amsterdam T.Bol@uva.nl
drs. Justine Netjes Universiteit van Amsterdam  

Publicatie(s)

Relevante links(s)

[Bron: Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO)]



Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Omix Webtalks met Adjiedj Bakas - De onderwijsinrichting van morgen
Omix Webtalks met Adjiedj Bakas - De onderwijsinrichting van morgen
redactie
Omix Webtalks met Ben Tiggelaar - Leiderschap en verandering in het onderwijs.
Omix Webtalks met Ben Tiggelaar - Leiderschap en verandering in het onderwijs.
redactie
Hoe is de mens geworden wie hij is? Tjipcast 006
Hoe is de mens geworden wie hij is? Tjipcast 006
redactie
[extra-breed-algemeen-kolom2]



burgerschap

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest