Effectieve klassenmanagementstrategieën in de onderwijspraktijk

Geplaatst op 1 juni 2016

Wat levert het op als je als leerkracht bepaalde strategieën voor klassenmanagement inzet? In hoeverre verbeteren het gedrag, de motivatie of de leerprestaties van leerlingen? En hoe zit dat met hun sociaal-emotionele ontwikkeling? In een review studie analyseerden Hanke Korpershoek en haar collega’s (Gronings Instituut voor Onderzoek van Onderwijs GION, Rijksuniversiteit Groningen) 47 eerdere onderzoeken naar klassenmanagementinterventies in het primair onderwijs.
De leerprestaties van leerlingen blijken het meest gebaat bij interventies die het gedrag van de leerkracht verbeteren, bijvoorbeeld doordat deze bepaalde klassenmanagementvaardigheden aanleert. Interventies met aandacht voor het verbeteren van de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen hadden daadwerkelijk een positief effect op dat vlak.
Over het algemeen hebben klassenmanagementinterventies een positief effect op leerlingen, onafhankelijk van de precieze inhoud van de interventies. Vergelijkbare positieve effecten zijn bijvoorbeeld gevonden voor leerprestaties, leerlinggedrag en de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen. De onderzoekers vonden echter géén effect op de motivatie van leerlingen.

Vijf schoolbrede programma’s voor klassenmanagement vergeleken


Ook keken de onderzoekers naar vijf schoolbrede programma’s die in meerdere studies waren onderzocht. Dit zijn programma’s waarin bijvoorbeeld op de hele school dezelfde gedragsregels worden afgesproken en/of waar extra lessen worden gegeven in ‘hoe je met elkaar omgaat’. Van de eerste vier zijn ook Nederlandse varianten op de markt:

  • Promoting Alternative Thinking Strategies (PATHS)
  • Good Behavior Game (GBG)
  • Zippy’s Friends
  • School-Wide Positive Behavior Support (SWPBS)
  • Second Step

De vijf programma’s bleken in grote lijnen even effectief te zijn, met als uitzondering het SWPBS-programma. Voor deze laatste vonden de onderzoekers nauwelijks significante effecten op leerlinguitkomsten. Verder sprong het PATHS-programma eruit, in Nederland bekend als PAD oftewel ‘Programma Alternatieve Denkstrategieën’: dit liet een groter effect zien dan de andere programma’s op de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen.

Klassenmanagement ondersteunt het leren


De onderzoekers hanteren als definitie van klassenmanagement “de handelingen die leerkrachten ondernemen om een omgeving te creëren die academisch en sociaal-emotioneel leren ondersteunt en faciliteert”. Deze handelingen, of interventies, deelden de onderzoekers in in vier categorieën: 1) gericht op leerkrachtgedrag, 2) gericht op leerkracht-leerling relaties, 3) gericht op leerlinggedrag, en 4) gericht op de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen. De onderzoekers voerden hun meta-analyse uit op in totaal 54 klassenmanagementinterventies, waarvan sommige schoolbreed waren uitgevoerd en andere door individuele leerkrachten.

Handreiking voor leerkrachten


De onderzoekers maken ook een handreiking voor leerkrachten, als aanvulling op het eindrapport van de meta-analyse. In die handreiking geven ze een samenvatting van de onderzoeksresultaten, en een overzicht van de verschillende klassenmanagementstrategieën en klassenmanagementprogramma’s die van invloed zijn op leerlingen. Ook beschrijven ze een aantal voorbeelden van effectieve programma’s in Europa. Met deze handreiking kunnen leerkrachten en scholen de meest effectieve en best passende interventie voor hun klas of school kiezen.
Meer informatie via Hanke Korpershoek; zie hieronder.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Details van het onderzoek

  
NWO-projectnummer:  411-12-226
Titel onderzoeksproject:  Effective classroom management strategies for educational practice
Looptijd:12-07-2013 tot 12-07-2014

Projectleider(s)

Naam Instelling E-mail
Dr. S. Doolaard Rijksuniversiteit Groningen s.doolaard@rug.nl

Projectuitvoerder(s)

Naam Instelling E-mail
Dr. G.J. Harms Rijksuniversiteit Groningen g.j.harms@rug.nl
Dr. H. Korpershoek Rijksuniversiteit Groningen h.korpershoek@rug.nl
Dr. H. de Boer Rijksuniversiteit Groningen hester.de.boer@rug.nl

Relevante links(s)

[Bron: Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO)]

Gerelateerd

Webinar
Klassenmanagement - vijf kenmerken van een goede les
Klassenmanagement - vijf kenmerken van een goede les
Gratis webinar met Niels de Jong
Wij-leren.nl Academie 
E-learning module
Activerende werkvormen
Activerende werkvormen
Allerlei werkvormen voor verschillende lesonderdelen
Medilex Onderwijs 
Lespakket
Veilig van A naar B met Streetwise Digitaal
Veilig van A naar B met Streetwise Digitaal
Probeer de nieuwe digitale leerlijn van de ANWB schooljaar 2023-2024 gratis uit. Meld je nu aan!
ANWB 
Scholing
Leerlingen en de klas
Leerlingen en de klas
Zo sta jij als leraar/docent sterk(er) voor de klas
oo.nl 
Veilig van A naar B met Streetwise DigitaalKlassenmanagement
Klassenmanagement: breekpunt of vliegwiel
Niels de Jong


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Klassenverkleining in het vo
Wat zijn effecten van klassenverkleining in het voortgezet onderwijs?
Effect van inrichting van schoolgebouw
Wat is het effect van de inrichting van schoolgebouwen?
Kleuters combinatieklas gezamenlijke instructie
Kleuters in een combinatieklas: gezamenlijke instructie of apart?
effect pedagogische strategie leerprestaties mbo
Helpen pedagogische stragegieën voor mbo-studenten?
Voelen leerlingen zich veiliger op vo in een kleine klas?
Voelen kleine klassen veiliger voor onderbouwleerlingen voortgezet onderwijs?
Leerprestaties in het vo in grotere klassen met of zonder klassenassistent
Beter grote klas met of kleine klas zonder klassenassistent?
Zorgen kleine klassen voor minder probleemgedrag?
Zorgen kleine klassen voor minder probleemgedrag?
Voortijdige uitstroom leerkrachten en pabostudenten
Waarom stoppen pabo-studenten of startende leerkrachten ermee?
Effectieve interventies bij gedragsproblemen
Wat zijn effectieve interventies bij gedragsproblemen?
Redenen waarom leraren binnen vijf jaar stoppen
Waarom stoppen leraren soms binnen vijf jaar?
Klassenmanagement
Effectieve klassenmanagementstrategieën in de onderwijspraktijk
[extra-breed-algemeen-kolom2]



klassenmanagement

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest