Leren lezen met mentale voorstellingen

Geplaatst op 1 juni 2016

Steeds meer basisschoolleerlingen scoren ondermaats op begrijpend lezen. Ook beleven zij steeds minder plezier aan lezen. Zorgwekkende ontwikkelingen, want goede begrijpend leesvaardigheden zijn belangrijk voor een succesvolle (school)loopbaan in onze complexe informatiesamenleving. Een mogelijke oorzaak is de geringe aandacht voor ‘belevend lezen’, voor lezen als zintuiglijke ervaring. Volgens recente theorieën over begrijpend lezen vereist diepgaand tekstbegrip de vorming van een zogenaamd ‘belichaamd’ situatiemodel. Dit is een mentale representatie (d.w.z. innerlijke voorstelling), niet van de tekst zélf, maar van de situatie en gebeurtenissen die hierin worden beschreven. Lezers die een belichaamd situatiemodel vormen, verbinden tekstinformatie aan wat zij al weten van een onderwerp, én aan hun eigen zintuiglijke, motorische en emotionele ervaringen en herinneringen. Het gevolg is dat zij niet langer een talige representatie maken van wat er stáát, maar, in plaats daarvan, een niet-talige, multisensorische representatie van waar het over gaat.

Binnen dit onderzoek is een grootschalig interventiestudie uitgevoerd die is gericht op het verbeteren van de begrijpend leesvaardigheden van 300 basisschoolleerlingen (groep 5 en 6). Centraal staan de leesstrategieën die essentieel zijn voor de vorming van een belichaamd situatiemodel zoals mentaal simuleren, inferenties maken en begripsmonitoring. Welke cognitieve (deel)processen zijn nodig voor het uitvoeren van deze strategieën? En hoe onderwijs je die effectief? In het onderzoek wordt nagegaan wat de effecten zijn van trainingen in situatiemodelstrategieën op leesbegrip, ‘zintuiglijkheid’ van het lezen, en leesmotivatie. Op korte termijn kunnen de eerste resultaten worden gepresenteerd.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!