Interactief taalonderwijs voor achterstandsleerlingen

Geplaatst op 1 juni 2016

Om de taalachterstand van kinderen vroeg aan te pakken, hebben onderzoekers van het Expertisecentrum Nederlands een interventie ontwikkeld. Deze intensieve, experimentele aanpak had tot doel de woordenschat en vaardigheden in beginnende geletterdheid van leerlingen in groep 2 te verbeteren met behulp van interactief taalonderwijs.

De interventie bestond uit gedetailleerd uitgewerkte lessen aan de hand van prentenboeken. De lessen werden gegeven binnen cycli van vier weken rond een overkoepelend thema. Er waren vier thema’s: feest, gevoelens, dieren en lente, bewegen en zintuigen. In twintig groepen van zeventien scholen gingen leerkrachten zelf met de kleuters aan de slag. Kleuters in zestien groepen op twaalf andere scholen vormden de controlegroep. Zij werkten aan de hand van reguliere methoden.

De interventie bleek niet of nauwelijks effectief. Zowel reguliere leerlingen als achterstandsleerlingen profiteerden er niet van. Een verklaring daarvoor kan zijn dat de methoden in het kleuteronderwijs al veel kenmerken van effectief, interactief taalonderwijs bevatten. Leerlingen uit de controlegroep hebben dus ook taalstimulerend les gekregen.
De kinderen in de interventiegroep scoorden wel iets beter op de begrippentoets. Deze toets meet de kennis van abstracte woorden, zoals telwoorden en functiewoorden. In de interventie werd expliciet aandacht besteed aan functiewoorden, terwijl er bij reguliere methoden vooral aandacht is voor zogenoemde inhoudwoorden. Dit verschil zou het kleine effect kunnen verklaren.
Opmerkelijk is dat de leerlingen uit de interventiegroep eind groep 3 wel beter presteerden dan de controlegroep. Dat was in het bijzonder op het gebied van technisch lezen van woorden en teksten. De onderzoekers konden dit verschil niet verklaren. Ze trekken wel de conclusie dat het belangrijk is om al vroeg taalvaardigheden en aanvankelijk lezen extra te bevorderen.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Details van het onderzoek

Projectleider(s)

Projectuitvoerder(s)

Relevante links(s)

• Taallijnsymposium van het Expertisecentrum Nederlands
• Artikel Kleutertalent benutten in Didactief Special Taaltalent van december 2012

Gerelateerde projecten

• ODB10054 Leescoaches in het voortgezet onderwijs
• ODB10068 Rekenen in beeld – vaker beeldende opgaven in rekenonderwijs – OnderwijsBewijs

[Bron: Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO)]