Vervaets leesrijpheidstoets versus Cito taal voor kleuters, groep 2

Ewald Vervaet

Ontwikkelingspsycholoog en docent bij Stichting Histos

 

  Geplaatst op 1 juni 2015

Het belang van de vraag of een kind leesrijp is of niet, staat buiten kijf. De vraag is: hoe bepaal je de leesrijpheid van een kind op juiste wijze. Het artikel bestaat uit zeven paragrafen. We leggen ze de lezer als drieluik voor.

Eerste paneel van het drieluik: Een toets voor leesrijpheid 

In §1 wordt de opzet van het onderzoek geschetst. In de kern komt dat neer op een vergelijking tussen Vervaets leesrijpheidstoets aan de ene kant en de Citotoets 'Taal voor kleuters, groep 2' aan de andere kant.

In §2 wordt de leesrijpheidstoets uiteengezet. Hij bestaat uit twee proeven: de schrijfproef en de leesproef. De schrijfproef wordt afgenomen om van het kind lettertekens te krijgen, die het meent te kunnen schrijven. Met die lettertekens worden dan nieuwe, klankzuivere woorden gevormd om te zien of het kind die kan lezen of niet.

§3 geeft de leesrijpheidstoets van veertien kinderen.

Tweede paneel van het drieluik: Analyse van de toets Taal voor Kleuters 

In §4 wordt de Citotoets in vier opzichten besproken.

In de eerste plaats zijn er de gedachtes van het Cito over de ontwikkeling tot geletterdheid. Het Cito vat mondelinge en schriftelijke taalvaardigheid onder één noemer. Dit is niet houdbaar: taal is klank zodat taalvaardigheid iets mondelings is en slechts iets mondelings. Schrijven is slechts het omzetten van klanken in tweedimensionale figuurtjes, die we letter(teken)s noemen en lezen het omzetten van die figuurtjes in klanken. Geletterdheid is dan ook een ruimtelijke vaardigheid, die wordt toegepast op taal als klanksysteem.

In de tweede plaats zitten er bepaalde psychometrische aannames achter de Citotoets. De belangrijkste aanname is dat taalvaardigheid een continuüm zou vormen. Deze aanname is per definitie onhoudbaar want schrijfvaardigheid en leesvaardigheid bijvoorbeeld staan op ten minste twee ontwikkelingspsychologische nivo's zoals ook in §2 en §3 is gebleken. Deze vaardigheden zijn dus heterogeen en kunnen dus niet op zinvolle wijze op een continue en dus homogene schaal worden gemeten.

In de derde plaats wordt de meetpretentie van de Citotoets besproken.

In de vierde plaats wordt de inhoud van de Citotoets getoond door van de opgaven eruit enkele voorbeelden te laten zien. Vervolgens worden ze besproken.

Derde paneel van het drieluik: Het bepalen van leesrijpheid: vergelijking van twee toetsen

§5 geeft de scores op de Citotoets van de veertien kinderen van §3. 

§6 gaat over de inschattingen door de leerkrachten van de leesrijpheid van die veertien kinderen.

De slotconclusie staat in §7 en luidt: 'De leesrijpheidstoets is een goed instrument om leesrijpheid mee te bepalen omdat hij een toepassing is van een houdbaar gebleken psychologische theorie. De Citotoets is geen goed meetinstrument vanwege zijn methodologische achtergrond, ook niet voor leesrijpheid'. 

In de zin 'Stel tijdens de uitvoering van de verrijkingsactiviteiten het (denk)proces centraal en maak het resultaat daaraan ondergeschikt' van mevrouw N. Lansink van het Cito in haar verantwoording van de Citotoets zit een ontmoetingspunt tussen voorstanders van proeven als de schrijfproef en de leesproef aan de ene kant en voorstanders van tests als de Citotoets 'Taal voor kleuters, groep 2' aan de andere kant.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Gerelateerd

Passend Onderwijs
Meer inzicht in gedrag leerling met Aurecool.
Meer inzicht in gedrag leerling met Aurecool.
Aurecool ondersteunt jou bij begrijpen en bevorderen van de soc-emo ontwikkeling van elke leerling.
Aurecool 
E-learning module
Visie op het jonge kind
Visie op het jonge kind
Gratis online module over visie op het jonge kind
Wij-leren.nl Academie 
Congres
Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong
Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong
Begeleiden van kiene kleuters in de klas
Medilex Onderwijs 
Meer inzicht in gedrag leerling met Aurecool.Leesrijpheid deel 1
Leesrijpheidstoets versus Citotoets Deel 1.
Ewald Vervaet
Leesrijpheid deel 2
Analyse van de toets Taal voor Kleuters Deel 2.
Ewald Vervaet
Leesrijpheid deel 3
Bepalen van leesrijpheid: vergelijking van twee toetsen - deel 3.
Ewald Vervaet
Volgen van de ontwikkeling
Volgen van ontwikkeling: evalueren - normeren - LVS - rapportage
Arja Kerpel
Ontdekkend leren lezen en leesrijpheid
Ontdekkend leren lezen
Ewald Vervaet
Ontdekkend leren lezen - Hoofdkenmerken
Ontdekkend leren lezen - Acht hoofdkenmerken
Ewald Vervaet
Grip op leesbegrip
Beter toetsen en evalueren van lezen met begrip
Karin van de Mortel
Citoscore hanteren
Citoscore hanteren
Sieneke Goorhuis
Citoscore misverstanden
Meten is niet alles weten
Teije de Vos
Leesonderwijs: begin pas als kind eraan toe is
Leesonderwijs: begin pas als het kind aan lezen toe is
Ewald Vervaet
nadelen directe instructie
Directe instructie doorgelicht - 1: een kritische blik
Ewald Vervaet
leesonderwijs en directe instructie
Directe instructie doorgelicht - 2: leesonderwijs en directe instructie
Ewald Vervaet
directe instructie onderzoek
Directe instructie doorgelicht - 3: is trainen van kleuters mogelijk?
Ewald Vervaet
directe instructie conditioneringspsychologie
Directe instructie doorgelicht - 4: de kijk vanuit de psychologie
Ewald Vervaet
Directe instructie onderzoek
Directe instructie doorgelicht - 5: wat zegt het onderzoek?
Ewald Vervaet
directe instructie kleuteronderwijs
Directe instructie doorgelicht - 6: bezwaren tegen EDI-kleuteronderwijs
Ewald Vervaet
Basisonderwijs met/zonder basis
Basisonderwijs zonder basis / Basisonderwijs met basis
Helèn de Jong
Basisontwikkeling bij OGO
Basisontwikkeling voor peuters en de onderbouw
Arja Kerpel
Klimroos leerlingvolgsysteem
Klimroos
Bertine van den Oever
Pijnpunten basisonderwijs
Twee pijnpunten in ons basisonderwijs
Ewald Vervaet
Minder standaardtesten
Standaardtesten in het onderwijs. Moet dat nou?
Dick van der Wateren
Kleuters toetsen
Peuters en kleuters zijn niet toetsbaar
Sieneke Goorhuis
Kleuters en inspectie
Eisen inspectie strijdig met eigen visie op kleuters
Ewald Vervaet
Groep 1 en 2 niet toetsen
In groep 1 en 2 niet toetsen, maar observeren!
Teije de Vos
Paradigma in het onderwijs: wat komt eerst?
Ontwikkeling en onderwijs: ronddraaiende kip-ei-kwestie of oplosbaar?
Ewald Vervaet


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Toetsen in een video van één minuut uitgelegd
Toetsen in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Is het tijd om ons onderwijs anders vorm te geven? Tjipcast 011
Is het tijd om ons onderwijs anders vorm te geven? Tjipcast 011
redactie
[extra-breed-algemeen-kolom2]



cito
cito-score
jonge kind
kleuter
kleutertoetsen
toetsen
toetskalender

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest