Deep Democracy - De wijsheid van de minderheid

>> Deep Democracy direct bestellen.

Deep Democracy biedt een gedetailleerd en praktisch kader voor inclusieve besluitvorming, waarin de wijsheid van de minderheid centraal staat. Bij veranderprocessen in het onderwijs zijn de inzichten vanuit Deep Democracy van cruciaal belang.

Dit is een samenvatting van het boek, met onderaan een recensie.

Samenvatting

1. Deep Democracy in hoofdlijnen

Check-in

Het boek begint met de Check-in, een concept uit Deep Democracy dat benadrukt hoe belangrijk het is om de verwachtingen en intenties van deelnemers bij het begin van een bijeenkomst of project expliciet te maken. Dit creëert een veilige en open omgeving waarin iedereen zich kan uiten. Jitske Kramer introduceert haar persoonlijke motivatie en de achtergrond van haar werk als corporate antropoloog, en legt de basis voor wat de lezers kunnen verwachten in het boek.

Geschiedenis en achtergrond van Deep Democracy

Deep Democracy, zoals oorspronkelijk ontwikkeld door Arnold Mindell en later door Myrna Lewis, gaat uit van het idee dat ware democratie niet alleen de stem van de meerderheid omvat, maar ook de wijsheid van de minderheid. Het is een methode die wereldwijd wordt toegepast om inclusieve besluitvorming te bevorderen en conflicten te benutten als bron van wijsheid.

De kern van Deep Democracy: de wijsheid van de minderheid

Deep Democracy verschilt van traditionele democratische processen door expliciet aandacht te geven aan de stemmen van de minderheid. Deze minderheidsstemmen bevatten vaak inzichten die de meerderheid over het hoofd ziet, en door deze te integreren in het besluitvormingsproces, ontstaan krachtigere en duurzamere beslissingen.

Met Deep Democracy aan de slag: uitgangspunten

Kramer bespreekt de uitgangspunten van Deep Democracy, zoals het belang van het erkennen dat niemand het monopolie op de waarheid heeft en dat we bereid moeten zijn om van elkaar te leren. Het tempo van gesprekken moet soms vertraagd worden om echte reflectie en verbinding mogelijk te maken. Deze uitgangspunten vormen de basis voor het creëren van een omgeving waarin inclusieve en respectvolle communicatie mogelijk is.

2. Anders kijken naar groepen en sabotage

De groep als levend geheel

Kramer beschrijft hoe groepen niet eenvoudigweg een verzameling individuen zijn, maar een levend geheel met eigen dynamieken en energievelden. Deze holistische benadering helpt bij het begrijpen van groepsprocessen op een dieper niveau.

Sabotage in de samenwerking: haaien

Sabotagegedrag, dat vaak opduikt wanneer bepaalde meningen en gevoelens niet worden gehoord, wordt door Kramer aangeduid als "vissen' en 'haaien'. Ze benadrukt het belang van het erkennen van deze sabotagepatronen, zodat ze effectief kunnen worden aangepakt.

Roltheorie: nieuwe taal voor groepsprocessen

In Deep Democracy wordt gebruik gemaakt van roltheorie, waarbij groepsleden verschillende rollen aannemen die cruciaal zijn voor het begrijpen van groepsdynamieken. Het herkennen van deze rollen en hun invloed op de besluitvorming is essentieel.

Projectie: van zondebok tot sabotage

Kramer bespreekt hoe projectie – het toeschrijven van eigen onverwerkte emoties aan anderen – kan leiden tot sabotagegedrag in groepen. Door bewustwording hiervan kan deze dynamiek worden omgebogen.

Ranking: van onuitgesproken machtsverdeling tot sabotage

Onuitgesproken machtsverdelingen, ook wel "ranking" genoemd, kunnen leiden tot spanningen en sabotagegedrag. Kramer pleit voor het expliciet maken van deze machtsverhoudingen om sabotage te voorkomen en de groepsdynamiek te verbeteren.

3. Lewis-methode van inclusieve besluitvorming

Check-in en check-uit

De Check-in en Check-uit zijn cruciale onderdelen van de Lewis-methode. Deze momenten bieden de mogelijkheid om de sfeer en onderlinge relaties te peilen en te verdiepen.

De Lewis-methode: vijf stappen van Deep Democracy

De vijf stappen van de Lewis-methode bieden een gestructureerde manier om inclusieve besluitvorming te realiseren. Deze stappen zijn ontworpen om de onderstroom zichtbaar te maken en alle perspectieven mee te nemen in de besluitvorming.

De vijf stappen van Deep Democracy volgens het basis gespreksmodel van de Lewis-methode zijn:

1. Verzamel alle invalshoeken: Zorg dat elke mening wordt gehoord, ook afwijkende standpunten.
2. Zoek actief naar het alternatief: Vraag expliciet naar andere ideeën om de discussie te verrijken.
3. Verspreid het alternatief: Deel het alternatieve voorstel om draagvlak te creëren.
4. Voeg de wijsheid van de minderheid toe: Integreer inzichten van de minderheid in het uiteindelijke besluit.
5. Duik in de onderstroom: Onderzoek verborgen emoties en spanningen die de besluitvorming beïnvloeden.

Techniek: de neutraliteitsdans

De neutraliteitsdans is een techniek waarbij de facilitator neutraal blijft en daarmee de groep aanmoedigt om open te zijn over hun meningen en gevoelens. Dit helpt om verborgen spanningen naar boven te brengen.

Techniek: gesprek op voeten

Deze techniek moedigt deelnemers aan om fysiek te bewegen naar verschillende standpunten in een discussie, wat helpt om empathie en begrip te ontwikkelen voor andere perspectieven.

4. De onderstroom zien en begrijpen

De sleutel ligt in de onderlinge relaties

De onderstroom in groepen – de onzichtbare dynamieken die de bovengrondse interacties beïnvloeden – wordt sterk bepaald door de onderlinge relaties tussen groepsleden. Kramer benadrukt het belang van het herkennen en begrijpen van deze onderstroom om effectief met conflicten en spanningen om te gaan.

Drie niveaus van bewustzijn

Kramer introduceert drie niveaus van bewustzijn in Deep Democracy: het rationele, het emotionele en het onbewuste. Door deze niveaus te herkennen en ermee te werken, kan de volledige dynamiek van een groep worden blootgelegd.

Fractale patronen

Fractale patronen – patronen die zich op verschillende niveaus herhalen – spelen een belangrijke rol in het begrijpen van groepsdynamieken. Kramer legt uit hoe deze patronen inzicht kunnen geven in onderliggende problemen.

Energievelden

De dynamieken binnen een groep kunnen worden gezien als energievelden. Deze energievelden kunnen positief of negatief geladen zijn, en beïnvloeden de besluitvorming en samenwerking binnen de groep.

5. Communicatie als het spannend wordt

Edge-gedrag en rondcirkelen: richting de onderstroom

Wanneer groepen geconfronteerd worden met spanningen, vertonen ze vaak edge-gedrag – gedrag dat optreedt wanneer een groep op de rand staat van het betreden van de onderstroom. Kramer bespreekt hoe dit gedrag kan worden herkend en hoe je ermee kunt werken om tot diepere inzichten te komen.

Dubbele signalen en communicatiekanalen

Kramer beschrijft hoe groepen vaak dubbele signalen uitzenden – een teken dat er onderliggende spanningen zijn die nog niet zijn uitgesproken. Door deze signalen te herkennen en te adresseren, kunnen verborgen dynamieken naar boven worden gehaald.

6. Werken met de onderstroom (stap 5)

De rol van (bege)leiders als het spannend wordt

Begeleiders en leiders spelen een cruciale rol bij het werken met de onderstroom. Ze moeten in staat zijn om spanningen te benoemen en het gesprek te sturen zonder zelf een standpunt in te nemen.

Techniek: het weerbericht

Het weerbericht is een techniek waarbij de procesbegeleider de sfeer en dynamiek in de groep beschrijft op een objectiveerbare manier, vergelijkbaar met een weersvoorspelling. Dit helpt om onuitgesproken spanningen en gevoelens naar de oppervlakte te brengen.

Gespreksmodel: het niet-gevoerde gesprek

Dit gespreksmodel is ontworpen om gesprekken die normaal vermeden worden – vaak vanwege de spanning die ze oproepen – toch te voeren. Het doel is om deze spanningen om te zetten in constructieve discussies.

Vormen van pijlen gooien

Kramer bespreekt verschillende manieren waarop groepsleden "pijlen" – scherpe, vaak pijnlijke opmerkingen – kunnen gooien, en hoe hiermee om te gaan om destructief gedrag te minimaliseren.

Techniek: versterken

Versterken is een techniek waarbij de begeleider of leider bepaalde aspecten van de onderstroom expliciet benoemt en uitvergroot, om deze beter zichtbaar te maken en bespreekbaar te krijgen.

7. Verdiepend hoofdstuk voor (bege)leiders

Metaskills: superluisteren, neutraliteit en compassie

In dit verdiepende hoofdstuk richt Kramer zich op de ontwikkeling van metaskills – diepgaande vaardigheden zoals superluisteren, neutraliteit en compassie – die essentieel zijn voor iedereen die met Deep Democracy werkt.

Metaskill-oefeningen

Kramer biedt praktische oefeningen om deze metaskills te ontwikkelen, zodat leiders en begeleiders effectiever kunnen omgaan met de complexe dynamieken die zich in groepen voordoen. Juist ook bij veranderprocessen in het onderwijs kunnen de inzichten van Deep Democracy een cruciale rol spelen.

Recensie

Het boek 'Deep Democracy' van Jitske Kramer biedt een gedetailleerd en praktisch kader voor inclusieve besluitvorming, waarin de wijsheid van de minderheid centraal staat.

Jitske Kramer combineert technieken en filosofieën uit verschillende disciplines. Dit maakt van het boek een rijke bron aan inzichten en tools voor leiders, begeleiders, en iedereen die met groepen werkt.

Deep Democracy benadrukt het belang van het zien en begrijpen van de onderstroom en biedt een nieuwe manier van kijken naar groepsdynamieken en besluitvorming.

Het boek is fraai vormgegeven en voorzien van heldere toelichtende illustraties. Aanbevolen voor iedere leidinggevende of professional die met groepen werkt of zich met veranderprocessen bezig houdt!

Bestellen

Het boek Deep Democracy is te bestellen via: