Verplichting Centrale Eindtoets onnodig en onwenselijk

Teije de Vos

Testontwikkelaar - toetsdeskundige - adviseur bij Boom test uitgevers

  

  Geplaatst op 1 juni 2014

Cito eindtoets

De Citotoets ging dit jaar met veel rumoer gepaard, nadat een Citoboekje op Marktplaats was aangeboden. Daarmee werd weer eens duidelijk hoe groot het belang is dat aan de Cito Eindtoets wordt gehecht. Ooit is de Citotoets bedacht om het schooladvies van de leerkracht te bevestigen. Dat was een uitstekend idee, want de inschatting van een leerkracht kan subjectief  zijn. In de loop der jaren hebben echter steeds meer vo-scholen minimale Citoscores vastgesteld om leerlingen te selecteren; de Citotoets dreigt zo het karakter te krijgen van een toelatingsexamen. Het wetsvoorstel voor het verplichten van een eindtoets wordt binnenkort in de Tweede kamer behandeld.   

Waarom nu een verplichte eindtoets?

De regering wil de toegevoegde waarde van het onderwijs in beeld brengen. Zij denkt dat te kunnen doen door een begintoets en een eindtoets af te nemen.
Hoewel er nog geen begintoets is, en er waarschijnlijk ook nooit zal komen, wil de regering toch de eindtoets alvast te verplichten. Bovendien wil men de afname van de Eindtoets naar later in het schooljaar te verplaatsen om zo het schooladvies van de leerkracht in ere te herstellen en de leerlingen langer bij de les te houden. Om echter te vermijden dat vo-scholen kinderen zelf gaan toetsen, wordt tegelijkertijd in het wetsvoorstel vastgelegd dat de Eindtoets het enige objectieve tweede gegeven wordt. Daarom zullen vo-scholen onverkort vasthouden aan de grensscores van de eindtoets, want ze hebben er immers belang bij zo min mogelijk kinderen aan te nemen die het niveau niet aankunnen. Voor veel kinderen zal de huidige stress van de Citotoets daarmee nog groter worden. Niet alleen omdat leerlingen in groep 8 maanden langer met de druk moeten omgaan, maar ook omdat die druk wordt opgevoerd doordat aan de verwachtingen moet worden voldaan die vóór de toets in het schooladvies reeds zijn uitgesproken.

Nog 15% te gaan ...

Van de scholen neemt 85% de Cito Eindtoets af. De verplichting behelst dus de resterende 15%. Het is echter onjuist te denken dat deze scholen niet toetsen. Alle basisscholen zijn verplicht hun eindopbrengsten te verantwoorden met uniforme, door de Onderwijsinspectie goedgekeurde toetsen. Scholen verzetten zich alleen tegen het overtrokken belang dat aan de Citotoets wordt gehecht en de onnodige stress die het bij hun leerlingen oplevert. Ze baseren hun schooladvies liever op het leerlingvolgsysteem en nemen daarnaast bijvoorbeeld een intelligentietest af.

Drie argumenten

In het wetsvoorstel worden drie argumenten genoemd om een Centrale Eindtoets te verplichten.
 
Ten eerste om de verwijzing naar het voortgezet onderwijs te optimaliseren. Maar wordt het daar beter van? Een intelligentietest als de veelgebruikte NIO blijkt het niveau in het voortgezet onderwijs op de langere termijn significant beter te voorspellen dan de Cito Eindtoets. Laatbloeiers en allochtone leerlingen met een taalachterstand laten op een eindtoets immers minder zien dan ze kunnen.
 
Het tweede argument voor de verplichting is dat de Onderwijsinspectie alle basisscholen langs dezelfde meetlat wil kunnen leggen. Maar de invoering van de referentieniveaus in het onderwijs, een andere recente ontwikkeling, maakt dit al mogelijk. Op dit moment ontwikkelt Stichting Cito een set van zogenaamde ‘ankeritems’ waarmee toetsontwikkelaars hun toetsen kunnen ijken. Zo kan het niveau van een toets worden vastgesteld en vergelijkbaar worden gemaakt. Ook de Onderwijsraad stelde destijds in haar advies dat deze ontwikkeling de verplichting van een uniforme eindtoets eigenlijk overbodig maakt.
 
Het derde argument is dat scholen de prestaties met elkaar kunnen vergelijken. Dat gaat echter maar ten dele op. Bassischolen hebben met zeer verschillende leerlingpopulaties te maken en daarom is het vergelijken van scholen op een gemiddelde een hachelijke zaak. Daarom is er ook het idee van een begintoets geopperd.

Nederland is met de Centrale Eindtoets voor zover ik weet het eerste land ter wereld dat op zo’n jonge leeftijd een toelatingsexamen, want dat is waar het op uit zal lopen, invoert. Groep 8 dreigt daarmee een leerjaar te worden waarin de stress alleen maar zal worden opgevoerd en het voortgezet onderwijs zal worden opgezadeld met leerlingen die vooral heel goed zijn getraind in het maken van meerkeuzevragen.
We zijn niet tegen toetsen, maar tegen het reduceren van acht jaar vorming in het basisonderwijs tot één enkel getal dat de toekomst van een leerling bepaalt. Een verplichte Centrale Eindtoets lijkt deze ongewenste tendens alleen maar te versterken.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Gerelateerd

Congres
Van groep 2 naar groep 3
Van groep 2 naar groep 3
Een warme overgang van speels naar schools leren
Medilex Onderwijs 
Webinar
Wat kun je wel en niet met toetsen in het onderwijs?
Wat kun je wel en niet met toetsen in het onderwijs?
Gratis webinar met Karen Heij
Wij-leren.nl Academie 
Centrale eindtoets
Eindtoets basisonderwijs kiezen
Machiel Karels
Volgen van de ontwikkeling
Volgen van ontwikkeling: evalueren - normeren - LVS - rapportage
Arja Kerpel
wat is de doorstroomtoets
Wat is de doorstroomtoets?
Machiel Karels
Citoscore hanteren
Citoscore hanteren
Sieneke Goorhuis
De inspectie gaat mank
De inspectie hinkt op twee benen
Ewald Vervaet
Leerlingvolgsysteem
Leerlingvolgsysteem: dat wordt een stuk makkelijker!
Teije de Vos
Citoscore misverstanden
Meten is niet alles weten
Teije de Vos
Toetsen en hulp(middelen)
Toetsen met of zonder hulp(middelen)?
Teije de Vos
Kwaliteit met NSCCT
Het organiseren van onderwijskwaliteit met de NSCCT
Herman Kolthof
Route 8 en IEP eindtoets
Wat valt er te kiezen naast de Centrale Eindtoets Basisonderwijs?
Gerdineke van Silfhout
Publicatie eindtoets
Rankinglijst scores eindtoets verwerpelijk
Machiel Karels
Toegevoegde waarde
De verleidingen van toegevoegde waarde
Dick van der Wateren
Kleuters toetsen
Peuters en kleuters zijn niet toetsbaar
Sieneke Goorhuis
Eindtoets overbodig
Hoe de Cito-ranglijst duidelijk maakt dat de eindtoets overbodig is
Rijk van Ommeren
Onderwijsinspectie eindtoets
Visie van de onderwijsinspectie op de Cito eindtoets
Arnold Jonk
Een sober leerlingvolgsysteem
Een sober leerling- en onderwijsvolgsysteem, dat kan en mag!
Teije de Vos


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Leerlingvolgsysteem in een video van één minuut uitgelegd
Leerlingvolgsysteem in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Toetsen in een video van één minuut uitgelegd
Toetsen in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Is het tijd om ons onderwijs anders vorm te geven? Tjipcast 011
Is het tijd om ons onderwijs anders vorm te geven? Tjipcast 011
redactie
[extra-breed-algemeen-kolom2]



cito
cito-score
doorstroomtoets
eindtoets basisonderwijs
kleutertoetsen
leerlingvolgsysteem
percentielscores
teaching to the test
toetsen

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest