De ultieme gids voor transformatie van je school

Machiel Karels

Directeur Wij-leren.nl | onderwijsadviseur bij Wij-leren.nl

Geplaatst op 27 maart 2024

>> De ultieme gids voor transformatie van je school direct bestellen.

"De ultieme gids voor transformatie van je school" is een boek van EduNext, geschreven door Dirk De Boe en Peter Van de Moortel. Het richt zich op scholen die voor een veranderingstraject staan en biedt praktische begeleiding om dit proces succesvol te doorlopen. Het boek is geïllustreerd met casussen van scholen die bezig zijn met hun transformatietraject en dient als inspiratiebron voor onderwijsvernieuwers.

Het boek verdeelt het veranderingstraject in drie essentiële fasen:

de voorbereidende fase (waarbij het waarom en de te bepalen strategie centraal staan),
de implementatiefase (die ingaat op benodigde interventies),
de verduurzamingsfase (die focust op ondersteunende schoolcultuur, expertise in procescoaching en rolverdeling).

Samenvatting

Fase 1: Hebben we alles mee?

Deze fase richt zich op het duidelijk krijgen van de motivatie en visie achter de transformatie van de school. Het is van belang om te beoordelen of de schoolgemeenschap klaar is voor deze reis en of de nodige ondersteuning en leiderschap aanwezig zijn. De volgende punten zijn essentieel:

Duidelijkheid over de motivatie: Is het waarom achter de transformatie duidelijk geformuleerd en begrepen door alle betrokkenen?
Inzicht in urgenties en uitdagingen: Zijn de uitdagingen waar de school voor staat helder geïdentificeerd en begrepen door het schoolteam?
Toekomstbeeld voor de school: Is er al een concreet beeld van hoe de school eruit zal zien na de transformatie?
Bereidheid tot eigenaarschap: Zijn de betrokkenen bereid om leerlingen meer eigenaarschap te geven over hun leerproces?
Centraal project: Is het duidelijk dat de transformatie het hoofdproject van de school zal zijn?
Focus op pedagogisch concept: Richt het transformatietraject zich op een nieuw pedagogisch concept als kern van het onderwijs?
Leiderschap en beleidsvoering: Is er voldoende leiderschap en beleidsvoerend vermogen aanwezig om de transformatie te leiden?
Participatie: Hoe wordt participatie van alle betrokkenen in het transformatieproces gegarandeerd?
Succesfactoren en wetenschappelijke onderbouwing: Welke factoren zijn cruciaal voor een geslaagde transformatie, en hoe zal deze worden ondersteund door wetenschappelijke inzichten?
Communicatieplan: Is er een duidelijk communicatieplan voor het transformatietraject?

Deze vragen helpen om de basis te leggen voor een succesvolle start van de transformatie van de school.

Fase 2: Zijn we goed op weg?

In deze fase wordt de voortgang van de transformatie geëvalueerd en worden eventuele aanpassingen aangebracht. Belangrijke overwegingen zijn:

Kernteam betrokkenheid: Is het kernteam van de school betrokken en gemotiveerd om de transformatie voort te zetten?
Startpositie en doelen: Is de huidige positie van de school duidelijk geïdentificeerd, inclusief sterke punten en uitdagingen?
Ambitieus doel: Heeft de school een ambitieus beeld van de gewenste uitkomst na de transformatie?
Gedragen waarden: Worden de kernwaarden van de school door alle teamleden gedeeld?
Pedagogisch concept: Is het nieuwe pedagogische concept volledig uitgewerkt en geaccepteerd door het team?
Pilotproject: Is er een succesvol pilotproject uitgevoerd om het nieuwe concept te testen?
Implementatie monitoring: Wordt de implementatie van het nieuwe concept nauwlettend gevolgd en bijgestuurd waar nodig?
Leerervaringen delen: Worden de lessen uit het pilootproject gedeeld met toekomstige transformatieteams?

Fase 3: Blijven we goed op weg?

Deze fase richt zich op het waarborgen van de duurzaamheid van de transformatie en het blijvend verbeteren van de schoolcultuur. Belangrijke vragen zijn:

Vaardigheden en ondersteuning: Beschikt het schoolteam over de nodige vaardigheden en ondersteuning om de transformatie voort te zetten?
Communicatie en samenwerking: Is de communicatie ondersteunend en worden toekomstige ontwikkelingen regelmatig besproken?
Coachings- en procesvaardigheden: Heeft het team voldoende expertise op het gebied van coaching en procesmanagement?
Duurzame schoolcultuur: Is de schoolcultuur voldoende ontwikkeld om de transformatie op lange termijn te ondersteunen?
Teamcohesie en professionalisering: Vormt het team een samenhangend geheel dat zich richt op individuele talentontwikkeling en voortdurende professionalisering?
Roldefinities en engagement: Zijn de rollen en taken duidelijk gedefinieerd en neemt iedereen hieraan deel met gelijke betrokkenheid?
Hulpmiddelen en datagebruik: Beschikt de school over de nodige hulpmiddelen en gebruikt ze data-effectief voor zelfevaluatie?
Budget en planning: Worden voldoende middelen ingezet om de transformatie duurzaam te ondersteunen?
Meerjarenplan en aanpassingsvermogen: Is er een flexibel en cyclisch meerjarenplan, en wordt het regelmatig bijgesteld?
Mentale modellen en omgaan met paradoxen: Hoe worden de mindset en overtuigingen van teamleden gemanaged om toekomstige transformaties te ondersteunen?
Metrieken en impactmeting: Wordt de transformatie regelmatig gemeten en bijgestuurd op inhoud, proces en impact?
Groeipotentieel en zelfevaluatie: Is er inzicht in de huidige stand van zaken en waar groeimogelijkheden liggen op alle elementen van het transformatieproces?

Deze vragen helpen om de transformatie op lange termijn te waarborgen en te optimaliseren.

Recensie

Het boek "De ultieme gids voor transformatie van je school" biedt oplossingen voor diverse onderwijsuitdagingen en introduceert een nieuw pedagogisch concept.

Een cruciaal aspect van het transformatietraject is de pedagogisch-didactische kant. Het boek benadrukt dat het ontwikkelen van een nieuw en duurzaam pedagogisch concept een essentiële interventie is. Het suggereert een geleidelijke aanpak, zoals starten met één klas en uitbreiden op basis van geleerde lessen, om de druk op betrokkenen te verminderen.

Het belang van wetenschappelijke onderbouwing, zoals het werk van John Hattie, wordt aangestipt, met een focus op leraren die openstaan voor gegevens over hun invloed op leerlingen. Het boek behandelt ook casussen, waaronder een school in Blankenberge die met units werkt en een coachingsopleiding volgde om verandering te ondersteunen.

Het praktijkboek voorziet in reflectievragen aan het einde van elke fase. Het benadrukt de noodzaak van een onderwijsconcept waarin leerlingen eigenaarschap over hun leren kunnen nemen, rekening houdend met diverse behoeften. Het behandelt competenties, vaardigheden, draagvlak in het schoolteam, en de creatie van een duurzame schoolcultuur voor innovatie en transformatie.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!