Schoolmania

Helèn de Jong

Groepsleerkracht en redactielid bij Wij-leren.nl

Geplaatst op 9 november 2016

Ontspannen naar de middelbare school

Na groep acht gaat het leven van je kind en dat van jezelf ingrijpend veranderen: je kind gaat naar de ‘middelbare’! Daar komt heel wat bij kijken:

het maken van de juiste schoolkeuze;
de voorbereiding van je kind;
de verwachtingen van de brugklas.

In het boek Schoolmania wordt op een luchtige manier praktische kennis gepresenteerd voor ouders én leerlingen. Ingrid van Essen en Kiki Mol- van der Lee schreven namelijk twee boeken in één. Als je het boek omdraait vind je een speciaal voor je kind geschreven versie.

Schoolmania Oudergedeelte:

veranderingen in de pubertijd;
het schooladvies;
open dagen;
een ontspannen overstap;
huiswerk en motivatie;
ervaringen van ouders, leraren en kinderen.

Hoofdstuk 1 Puber op komst

Was je tot nu toe ‘superpapa’ of ‘allerliefste en knapste mama van de wereld’? Helaas, deze bevoorrechte positie lijk je nu te gaan verliezen. Wat tot nu toe met jou werd gedeeld, wordt nu met leertijdgenootjes besproken. En dat is meestal even slikken.

“Je hebt een prepuber in huis die alles wat tot dan toe vanzelfsprekend was op losse schroeven zet.”

De puberteit kenmerkt zich door:

grote fysieke veranderingen, de prepuberteit is de overgangsperiode van schoolkind naar puber;
een groeispurt van gemiddeld zo’n 30 centimeter tussen de tien en de zestien jaar;
een zoektocht van je kind naar zijn identiteit met experimenten in gedrag en het opzoeken van grenzen;
emoties bij kinderen én ouders, we blijven zelf niet buiten schot omdat we er volop met onze eigen emoties inzitten;
grotere zelfredzaamheid, het verkrijgen van autonomie en zelfstandigheid om een eigen, origineel pad te gaan bewandelen;
loslaten en je hart vasthouden, dat is soms de minst slechte optie.

Hoofdstuk 2 Het schooladvies

Sinds 2015 is het schooladvies van de basisschool leidend geworden. Dat advies moet gegeven worden vóór 1 maart en vóór de afname van een verplichte eindtoets. Leerkrachten baseren zich daarbij op de prestaties die kinderen over een langere periode hebben geleverd.

Bij het schooladvies wordt gekeken naar:

de cijfers bestaande uit de harde scores van het leerlingvolgsysteem;
de communicatie van het kind met leerkracht en leerlingen;
het omgaan met tegenslag;
de houding ten opzichte van huiswerk;
de concentratie voor taken;
het zelfstandig werken;
de samenwerkingsvaardigheden;
het werktempo;
de nauwkeurigheid;
het doorzettingsvermogen.

De school heeft de keus uit drie verschillende eindtoetsen:

de centrale eindtoets (de opvolger van de bekende Cito-toets);
IEP-eindtoets;
Route 8.

“Onacceptabele ongelijkheid: opleiding ouders steeds bepalender voor schoolsucces.”

Als je kind de eindtoets beter maakt dan het basisschooladvies dat vóór 1 maart was afgegeven, moet de basisschool het schooladvies heroverwegen. Dit gebeurt in overleg met de ouders en het kind. Is het resultaat minder goed dan verwacht? Dan verandert er niets. Je kind krijgt de kans om te bewijzen dat hij het schooladvies aankan.

Er is veel ophef over het bindend schooladvies. Kinderen met lager opgeleide ouders maken minder kans op een hoger advies volgens de schoolinspectie. Wellicht wordt het resultaat van de eindtoets toch weer leidend in de toekomst.

Hoofdstuk 3 Open dagen bezoeken

De open dagen worden steeds aantrekkelijker gemaakt en iedere school probeert zich op zijn eigen manier te onderscheiden. De afgelopen jaren is er een trend ontstaan dat steeds meer kinderen uit groep zeven open dagen bezoeken. Vooral als je kind rekening moet houden met loting is het te adviseren op tijd een top vijf te maken.

“Twee dagen per jaar zijn de scholen waar we lesgeven nauwelijks te herkennen. En dat zijn de open dagen.”

Voordat je naar de betreffende school gaat kun je een lijst maken met vragen die voor jou en je kind van belang zijn. Op de site van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap staan een groot aantal vragen over:

schooltype;
het gebouw;
de schoolorganisatie;
de leerlingen in het eerste jaar;
de vorderingen en resultaten;
de leerlingbegeleiding;
extra activiteiten;
het lesrooster;
het contact met de ouders;
het schoolklimaat.

Hoe weet je nu zeker dat je kind en jij de juiste beslissing hebben gemaakt? Een brugklascoördinator adviseert vooral ook goed te observeren op open dagen. Ga daarbij af op je intuïtie: hoe gaat de school om met je kind?

Als de schoolwereld – sowieso al een geheel andere wereld dan de wereld thuis – te veel verschilt van hoe het thuis is, krijg je daar wrijving. Dus kijk goed naar de waarden en normen van de school en beoordeel of deze passen bij die van thuis.

Hoofdstuk 4 Een ontspannen overstap?!

Eigenlijk zijn onze kinderen heel flexibel: in korte tijd maken ze zich al die nieuwe ervaringen eigen en lopen vol zelfvertrouwen en energie op hun nieuwe school rond.

Als voorbereiding op de middelbare school kun je je kind stapsgewijs meer verantwoordelijkheden geven en zo zijn zelfredzaamheid vergroten. Daar kun je thuis onder meer het volgende aan doen:

zelf van school naar huis laten fietsen;
slaapkamer opruimen;
zelf bepalen wat je aantrekt;
verjaardagscadeautje voor vriendje/vriendinnetje uitzoeken;
klusjes rondom het huis;
eigen e-mailadres;
eigen bankpasje;
zelf boeken naar de bibliotheek terugbrengen enz.

“Geloof ons, wij spreken uit ervaring: vaak zijn het de ouders die meer moeten wennen aan de veranderingen dan de kinderen zelf.”

Het grote loslaten gaat nu beginnen maar pubers vinden het wel fijn om met je in gesprek te blijven. En vraag dan niet: “Hoe was het op school”. Dat is volgens een puberpanel de meest zinloze vraag die ouders kunnen stellen.

Vragen die je kunt stellen op net even een andere manier:

Met wie heb je vandaag gelachen?
Welke les was vandaag grappig?
Bij welke les viel je bijna in slaap?
Welke docent heeft de meeste humor?
Met wie heb je vandaag de pauze doorgebracht?
Als je elke dag maar één vak had, welk vak zou dat zijn?
Als je schooldag een emoticon was, welke zou dat dan zijn?
In welke les leer je het meest en in welke het minst?
Wat is de leukste schooldag van de week?

Hoofdstuk 5 Huiswerk en motivatie

Huiswerk is een woord wat bij ouders dikwijls een diepe zucht oplevert en pubers rennen het liefst heel hard de kamer uit bij het horen van dat woord. Huiswerkmotivatie is lastig. Pubers zien nog wel eens over het hoofd dat aangeboren talent zeker geen garantie is voor de ontwikkeling van het talent.

“Weersta de neiging om het werkstuk van je kind af te maken. Ook al scheelt het tijd en gezeur. Het helpt je kind niet, hoe goedbedoeld ook.”

Als ouder kun je als rolmodel voor je kinderen laten zien vanuit welke mindset jij meestal denkt:

fixed, ik kan het niet of growth, ik kan het wel;
fixed, ik zal het proberen of growth, ik ga het doen;
fixed, ik heb er geen aanleg voor of growth, ik ga net zo lang oefenen tot ik het kan.

Bij de volgende zaken kun je je kind concreet helpen:

focus op wat goed gaat;
vraag welke hulp je kind nodig heeft;
bewaar het overzicht;
hulp bij plannen;
rustige leerplek;
bespreek de rol van sociale media bij het leren;
zorg voor een gezond leefpatroon;
beloon het harde werken.

Als alles goed gaat en je kind wil niet geholpen worden, dan is belangstelling voldoende. Meer hoef je dan niet te doen. Je kind neemt zijn verantwoordelijkheid en je geeft hem hiermee het vertrouwen.

Schoolmania Kindgedeelte

Zit je in groep 8 en ga je straks naar de middelbare school? Dan staan je een heleboel veranderingen te wachten. Leuk maar ook spannend! Dit boek helpt je daarbij met 10 geweldige wegwijzers.

Bij sommige wegwijzers staat een symbooltje van Samen lezen, die stukjes kun je ook samen met je ouders lezen. Door de hoofdstukken verspreid staan gouden tips, wist-je-datjes, youtube-filmpjes en handige websites.

Wegwijzer 1 Brugklasquizzzzzz

Wegwijzer 2 Leuk, ik word een puber

Wegwijzer 3 Leer jezelf (nog) beter kennen

Wegwijzer 4 Op pad! Open dagen van middelbare scholen bezoeken

Wegwijzer 5 Uit mijn dagboek

Wegwijzer 6 Hoe maak ik nieuwe vrienden?

Wegwijzer 7 De overstap van groep acht naar de brugklas: wat verandert er allemaal?

Wegwijzer 8 Leren en huiswerk maken is een makkie

Wegwijzer 9 De 50 beste tips van de brugklasexperts

Wegwijzer 10 Krabbels en notities

Recensie

Uit ervaring weet ik dat de overgang van de basisschool naar de middelbare voor je kind best spannend kan zijn. Het boek roept dan ook veel herkenning op. Mijn puber zegt dit boek niet te willen lezen, maar naast zijn bed gelegd zie ik de bladwijzer toch verschuiven. Het is goed te merken dat Ingrid van Essen en Kiki Mol- van der Lee ook ervaringsdeskundigen zijn.

Je kunt je opwinden over pubergedrag, maar er ook stiekem om gniffelen en samen een oplossing zoeken met je ‘dissident’ die zijn huiswerk niet heeft gemaakt, schrijft Anton Horeweg in een reactie. Pubers hebben zeker ruimte nodig, maar ouders als gids en kompas zijn goud waard.

Na Pubermania is dit opnieuw een echt praktisch boek voor ouders die hun kind willen helpen om ontspannen aan de middelbare school te beginnen. Grappig is dat je het boek kunt omdraaien voor een speciaal voor je kind geschreven versie. Laat hem maar beginnen met de Brugklasquizzzzz, dan is de toon gezet.

N.a.v. Essen, I. van & Mol- van der Lee, K. (2016) Schoolmania – Complete gids voor ouders en kinderen. ISBN 9789401436014, 105+108 blz., € 19,99. Uitgeverij Lannoo Campus Houten.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!