Maak visie tastbaar met kernwaarden!

Alex de Bruijn

Leiderschap- en organisatieadviseur in onderwijs en zorg bij Both & De Bruijn, leiderschap ontwikkelen!

  

  Geplaatst op 1 juni 2015

Waar visie ontbreekt, komt het volk om. Dit aan het Bijbelboek Spreuken ontleende spreekwoord is veelzeggend. Toch kom ik in het onderwijs maar weinig mensen tegen die enthousiast reageren als het over de visie van de school of instelling gaat. Sterker nog, veel leraren kennen de visie van hun organisatie nauwelijks. Laat staan dat die leidend is voor de dagelijkse praktijk.

Een visie is volgens Van Dale synoniem aan ergens kijk op of een mening over hebben. Zeker voor organisaties met een ideëel oogmerk is dat onmisbaar. Het is daarom ook even onbegrijpelijk als onwenselijk als de visie van de organisatie niet leeft onder de medewerkers. Graag doe ik een handreiking om de visie in organisaties betekenisvol(ler) te maken.

Vliegtuig

De waan van de dag zorgt er bij veel scholen voor dat de langetermijnvisie van de organisatie weinig leeft.

Visie heeft alles te maken met de koers die een organisatie volgt. Het is het antwoord op de vraag: Waarheen gaan wij?

Organisaties die –om een beeld uit de luchtvaart te gebruiken– hun handen vol hebben aan het 'niet neerstorten' komen niet of onvoldoende toe aan de vraag naar welk punt in de verte ze eigenlijk vliegen. De taken en zorgen van alledag staan het nadenken over de toekomst in de weg.

De tijd gaat op aan zaken die belangrijk en urgent zijn, terwijl er nauwelijks tijd wordt besteed aan zaken die niet urgent, maar wel belangrijk zijn.

Zeker in een periode waarin de veranderingen over elkaar heen buitelen en scholen alles moeten doen om het vliegtuig in de lucht te houden, is de kans groot dat mensen kortzichtig worden en zich niet kunnen ontworstelen aan de luchtzakken van het hier en nu.

Landingsgestel

Een tweede reden waardoor de visie vaak niet leeft, is dat veel leraren het gevoel hebben dat de visie van hun organisatie weinig te maken heeft met de dagelijkse werkelijkheid. Niet zelden is die omschreven in prachtig proza met veel abstracte en algemene uitspraken die bij elke organisatie passen, of juist bij geen enkele.

Dat ontlokt bij veel leraren de klacht dat het zweverig is en weinig te maken heeft met de realiteit van elke dag.

Daar zie ik inderdaad een serieus probleem. Een visie heeft een ‘landingsgestel’ nodig. Wil de visie betekenis krijgen voor de mensen die elke dag bezig zijn met onderwijs en zorg, dan moet de koers de praktijk gaan raken. Dat betekent dat een visie praktisch en concreet moet worden gemaakt. Tastbaar voor alle medewerkers.

Wielen

In de praktijk ervaar ik dat kernwaarden zich uitstekend lenen voor het concretiseren van de visie van een organisatie. Zij vormen een waarde(n)vol landingsgestel en kunnen ervoor zorgen dat wat zweeft, gaat landen! Die landing begint met het in gesprek gaan over het dagelijkse werk, bijvoorbeeld aan de hand van foto’s of beelden die zijn gemaakt.

In het gesprek over de praktijk kunnen onderliggende kernwaarden worden opgespoord. Als mensen zich eenmaal bewust zijn van deze kernwaarden kunnen die vervolgens helpen om het werk bewuster en vanuit diepere motieven te doen.

Hiervoor is het wel nodig dat de kernwaarden ‘wielen’ krijgen. Stel dat een school als kernwaarde verantwoordelijkheid heeft gekozen. De vraag is dan.

  • Wat betekent deze kernwaarde nu concreet in de klas;
  • in ons team en ten opzichte van de mensen met wie we te maken hebben?
  • Wat hoor, zie en proef ik aan verantwoordelijkheid als ik de teamleden voor de klas;
  • in contacten met collega’s en ouders bezig zie?

Dat kan heel concreet gemaakt worden in gedrag en acties. Verantwoordelijkheid krijgt dan bijvoorbeeld betekenis door het feit dat leerlingen gezien en aangesproken worden als verantwoordelijk voor hun gedrag, leerproces en -resultaten. Dat heeft natuurlijk consequenties voor de praktijk en in verband daarmee voor de houding van de leraar!

Als een school de kernwaarden handen en voeten geeft door middel van concrete praktijken, vormen ze niet alleen een belangrijk kader, maar wordt dat kader ook ingekleurd. Het is altijd raadzaam om kernwaarden zichtbaar op te hangen op verschillende plekken in de school en ze op allerlei andere manieren blijvend onder de aandacht te brengen.

Maar als kernwaarden door de mensen vertaald zijn in concreet gedrag en concrete acties zal het daar niet bij blijven:

de kernwaarden zullen dan vooral geleefd en beleefd worden!

 

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Gerelateerd

Webinar
7 valkuilen bij veranderprocessen in het onderwijs
7 valkuilen bij veranderprocessen in het onderwijs
Webinar met Machiel Karels
Wij-leren.nl Academie 
Cursus
Antipestcoördinator in het po
Antipestcoördinator in het po
Pestgedag signaleren, beleid in de praktijk en gespreksvoering
Medilex Onderwijs 
Leren zichtbaar maken
Leren zichtbaar maken - John Hattie.
Arja Kerpel
Wat doen Daltonscholen anders?
Dat doen wij anders, want wij zijn een daltonschool…
Dolf Janson
Wat er niet klopt bij John Hattie
Wat klopt er niet bij John Hattie?
Dolf Janson
professionele cultuur van welbevinden
Professionele cultuur en welbevinden
Henk Galenkamp
Leidinggeven autonomie
Leidinggeven vanuit angst of vanuit autonomie. Wat kun jij bijdragen?
Henk Galenkamp
Schoolinterieur
Interieur en identiteit
René Leverink
Pedagogisch leiderschap
Luc Stevens over pedagogisch leiderschap
Machiel Karels
Is de school op koers? Definieer waarden, deel verlangens en stel doelen.
Op koers? Waarden, ambities, verlangens en doelen.
Henk Galenkamp
10 mindframes
10 mindframes om leren zichtbaar te maken
Elly Bonestroo
Ga tot de mier!
Ga tot de mier! - Een mierenparabel met lessen voor mensenorganisaties
Arja Kerpel
Schoolleider als hitteschild
Schoolleider: Hitteschild of doorgeefluik?
Alex de Bruijn
Leiderschap tonen
Toon leiderschap door de kantjes te markeren, dan lopen we ze er niet af.
Alex de Bruijn
Teamontwikkeling
Werken aan team dé uitdaging schooldirecteur
Alex de Bruijn
Onderwijsontwikkeling
Aleid Truijens: “Was onderwijs ooit niet-opbrengstgericht?”
René Leverink


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Hoe bouw je aan een topteam? Tjipcast 033
Hoe bouw je aan een topteam? Tjipcast 033
redactie
Eric van 't Zelfde - De verdeling van onze onderwijskwaliteit
Eric van 't Zelfde - De verdeling van onze onderwijskwaliteit
redactie
Wat is de invloed van management op werk, leven en democratie?
Wat is de invloed van management op werk, leven en democratie?
redactie
Omix Webtalks met Ben Tiggelaar - Leiderschap en verandering in het onderwijs.
Omix Webtalks met Ben Tiggelaar - Leiderschap en verandering in het onderwijs.
redactie
Kim Spinder - Succesvolle innovatiestrategie in het onderwijs
Kim Spinder - Succesvolle innovatiestrategie in het onderwijs
redactie
Helma van der Hoorn - Bestuurlijke vernieuwingen door vertrouwen
Helma van der Hoorn - Bestuurlijke vernieuwingen door vertrouwen
redactie
Onderwijskwaliteit in een video van één minuut uitgelegd
Onderwijskwaliteit in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Schoolontwikkeling in een video van één minuut uitgelegd
Schoolontwikkeling in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Patronen doorbreken en beweging krijgen in organisaties
Patronen doorbreken en beweging krijgen in organisaties
redactie
Tip van Tjip 010  en de spieken studiedag voor onderwijsmanagers
Tip van Tjip 010 en de spieken studiedag voor onderwijsmanagers
redactie
[extra-breed-algemeen-kolom2]



duurzame organisatieontwikkeling
leiderschapsstijl
onderwijskwaliteit
onderwijsontwikkeling
onderwijsvernieuwing
schoolontwikkeling
verantwoordelijkheid

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest