Financieel gedrag

Wat verstaan we onder financieel gedrag?

Financieel gedrag verwijst naar de manier waarop mensen omgaan met geld, inclusief het verwerven, beheren, besteden en plannen van financiële middelen. Dit gedrag wordt beïnvloed door zowel cognitieve als emotionele factoren en heeft een grote impact op de financiële zelfstandigheid en stabiliteit van een individu.

Het Nibud (2018) heeft uitgebreide leerdoelen opgesteld voor jongeren van alle leeftijden om hen financieel vaardiger te maken. Voor jongeren tussen de 15 en 17 jaar worden vier hoofdthema’s onderscheiden:

1. Inkomsten verwerven. Door middel van een baantje of andere inkomstenbronnen zorgen dat je geld hebt. Dit stimuleert zelfstandigheid en leert jongeren de waarde van werk.
2. Geldzaken organiseren. Hierbij wordt gedacht aan betalingen uitvoeren, administratie op orde brengen, inkomsten en uitgaven in kaart brengen en monitoren. Dit bevordert vaardigheden zoals plannen en organiseren.
3. Verantwoord besteden. Dit gaat om keuzes maken, verleidingen de baas blijven, jezelf kritisch opstellen in financiële situaties en verantwoord lenen. Dit sluit aan bij het ontwikkelen van een bewuste en verantwoordelijke mindset.
4. Voorbereid zijn op onvoorziene gebeurtenissen. Dit betekent onder andere sparen en plannen voor onverwachte uitgaven, zoals noodsituaties of grote investeringen. Hierbij speelt vooruitdenken en risico-inschatting een belangrijke rol.

De leerdoelen binnen deze thema’s dragen bij aan het ontwikkelen van financiële competenties, die cruciaal zijn voor financiële zelfredzaamheid.

De belangrijkste competenties volgens het Nibud zijn: in kaart brengen, verantwoord besteden, vooruitkijken, bewust kiezen en kennis bijhouden, waarbij de eerste twee vrijwel dagelijks nodig zijn (Jungmann & Madern, 2016).

Door jongeren al vroeg bewust te maken van financieel gedrag en hen praktische vaardigheden aan te leren, kunnen zij beter voorbereid worden op hun financiële toekomst. Dit helpt hen om verantwoorde keuzes te maken en financiële problemen te voorkomen.

Laatst geactualiseerd op 10 februari 2025