Nieuwe onderwijsboeken januari 2024
Geplaatst op 29 januari 2024
De afgelopen maanden zijn er weer verschillende onderwijsboeken verschenen. Het zijn verschillende uiteenlopende thema's.
Let op: de tekst erbij komt van de covers en zegt niets over onze mening.
Tip: klik op het boek om het direct te bestellen. Veel leesplezier gewenst!
Medemenselijk opvoeden - Micha de Winter
Samenlevingspedagogiek voor een hoopvolle en daadkrachtige generatie
Medemenselijk opvoeden gaat over de vraag hoe we nieuwe generaties via opvoeding, vorming en onderwijs kunnen toerusten en enthousiasmeren voor het leven in een vrije, rechtvaardige en solidaire samenleving. Dat is een samenleving waarin mensen gelijkwaardig zijn en voldoende kansen krijgen om tot bloei te komen; waarin ze het recht hebben hun stem te laten horen en bereid zijn elkaar te hulp te schieten als de nood aan de mens is. Dat laatste klinkt misschien vanzelfsprekend, maar is het geenszins.
Inlevingsvermogen voor mensen die tot onze eigen bubbel horen, lijken we in ruime mate te bezitten. Maar echt ingewikkeld wordt het pas als we ons moeten verhouden tot mensen en groepen met andere belangen of identiteiten. Dan vervallen we vaak in een soort groepsegoïsme. Opvoeding, educatie, jongerenwerk en jeugdzorg kunnen hieraan op een positieve manier tegenwicht bieden, bijvoorbeeld door – in de woorden van Hannah Arendt – kinderen en jongeren te stimuleren op reis te gaan in de gedachtewereld van anderen.
In dit boek bespreekt Micha de Winter hoe samenlevingspedagogiek jonge mensen kan helpen om met elkaar aan een zinvol, hoopgevend en humaan toekomstperspectief te werken. De ontwikkeling van sociale daadkracht (agency) en sociale nieuwsgierigheid spelen daarin een belangrijke rol.
De Gids 2.0 - Eleonoor van Gerven redactie
Over begaafdheid in het po en vo
Begaafdheid is een niet meer weg te denken thema in het basis- en voortgezet onderwijs met een steeds sterker accent op een vanuit inclusie en diversiteit benaderde aanpak (WCGTC, 2021). Met De Gids 2.0 willen de 19 auteurs de continue professionalisering in het onderwijs voeden met nieuwe kennis en inzichten over het onderwijs aan begaafde leerlingen.
De Gids uit 2016 is nog in hoge mate actueel, daarom bevat De Gids 2.0 zeventien volledig nieuwe hoofdstukken. Samen vormen ze een prachtige aanvulling op de kennis en inzichten uit het eerste boek. Het is een samenwerkingsproject tussen Nederlandse, Vlaamse en Amerikaanse experts onder redactie van Eleonoor van Gerven. De hoofdstukken kunnen los van elkaar gelezen worden. Onderwerpen die aan de orde komen zijn o.a. de lat hoger leggen, cultureel responsief onderwijs, kansen(on)gelijkheid, pedagogische sensitiviteit, voicing, onderpresteren, de zelfdeterminatietheorie, gedifferentieerd beoordelen, kindertekeningen, faalangst en dubbel bijzondere leerlingen.
De sterke relatie tussen theorie en praktijk maakt De Gids 2.0 tot een onmisbaar handboek voor elke leraar, intern begeleider, remedial teacher of specialist begaafdheid.
Denkklassen creëren - Building Thinking Classrooms - Peter Liljedahl
14 strategieën om leerlingen maximaal aan het denken te zetten bij rekenen/wiskunde
Liljedahl beschrijft hoe je een omgeving kunt bieden voor diep nadenken en leren; hoe je denkklassen creëert. Leerlingen die nadenken, zijn aan het leren en begrijpen, en dat vertaalt zich in succes.
Leraren vinden het vaak lastig leerlingen verder te krijgen dan dingen uit hun hoofd leren en klakkeloos herhalen. Peter Liljedahl heeft 15 jaar onderzoek vertaald in deze praktische uitgave over hoe je bij rekenen/wiskunde denkklassen kunt creëren door een omgeving te bieden voor diep nadenken en leren.
Deze denkstrategieën zijn ook uitstekend inzetbaar bij andere vakgebieden, want leerlingen die nadenken zijn betrokken leerlingen die tot leren komen.
In dit boek:
-
Komt het wat, waarom en hoe van elke strategie aan bod en worden veelgestelde vragen van leraren beantwoord;
-
Wordt beschreven hoe deze strategieën nadenken bevorderen aan de hand van interviews met leraren en leerlingen en voorbeelden van opgaven;
-
Staat een schat aan macrostappen, microstappen en rijke problemen om mee aan de slag te gaan;
-
Zijn de 14 strategieën ingedeeld in vier toolkits die gedurende het schooljaar op volgorde kunnen worden ingevoerd en uitgebouwd.
Samen creëren deze unieke, op onderzoek gebaseerde strategieën de optimale omstandigheden voor diep nadenken en leren, zowel leerlinggericht als leerlinggestuurd, en hebben ze de kracht om het reken- en wiskundeonderwijs volledig te hervormen.
De kracht der gewoonte - Harry Fletcher-Wood
Hoe je iedere leerling aan het leren krijgt
Hoe krijg je al je leerlingen aan het leren? Hoe stimuleer je effectief leergedrag? De oplossing schuilt in het aanleren van goede leergewoontes, betoogt Harry Fletcher-Wood. Als iets een gewoonte is, dan doen leerlingen het automatisch, zonder dat ze zich hoeven af te vragen: wil ik dit wel? Of: hoe pak ik dit aan? Daarmee is het leren minder afhankelijk van de motivatie of betrokkenheid op dat moment. Gewoontes vormen daarom de krachtigste basis voor succesvol leren.
De kracht der gewoonte biedt praktische strategieën om iedere leerling aan het leren te krijgen, gebaseerd op tientallen jaren aan onderzoek binnen de gedragswetenschappen. In dit boek staan eenvoudige maar effectieve manieren om leerlingen te ondersteunen bij het aanleren van succesgewoontes.
Harry Fletcher-Wood behandelt vijf uitdagingen waarmee leraren te maken krijgen bij het bevorderen van effectief leergedrag:
• Welke verandering krijgt prioriteit?
• Hoe overtuig je leerlingen om te veranderen?
• Hoe moedig je leerlingen aan om zich te committeren aan een plan?
• Hoe maak je het voor leerlingen eenvoudig om te beginnen?
• Hoe zorg je ervoor dat leerlingen blijven doorzetten?
Met praktijkvoorbeelden, casussen en checklists wordt duidelijk hoe dit in het klaslokaal uitpakt. Daardoor is dit boek een hulpmiddel dat je er steeds bij blijft pakken! De inzichten zijn waardevol voor zowel nieuwe als ervaren leraren (primair en voortgezet onderwijs).
Leiderschap in de onderwijspraktijk - Cocreëren kun je (stimu)leren - Marjan Vermeulen en Frank de Jong
Over kennis, leren, cocreatie en leiderschap
Onze samenleving wordt steeds complexer: er ontstaan steeds vaker vraagstukken die collectief gedragen oplossingen vereisen, zoals de aanpak van de covidcrisis of het tegengaan van klimaatverandering.
Ook in het onderwijs loopt men in de alledaagse praktijk tegen problemen aan die een gezamenlijke aanpak nodig hebben. Denk daarbij aan de omgang met moeilijk leerlinggedrag, het invoeren van een nieuwe didactische aanpak of het inspelen op maatschappelijke vraagstukken. Het proces van cocreëren leidt daarbij tot breed gedragen oplossingen.
Cocreëren kun je (stimu)leren beschrijft hoe het cocreatieproces precies werkt, welke rol van leiderschap daarbij past, en biedt inzichten om gezamenlijk de school tot een cocreërende organisatie te ontwikkelen.
Het proces van cocreëren begint met het expliciteren van ieders opvattingen over kennis en leren. Vanuit het perspectief dat leren betekenisgeving is en in interactie met de omgeving tot stand komt, is de stap om tot cocreatie te komen niet zo groot.
Vanuit verschillende perspectieven ontwikkel je samen het idee dat de meeste potentie heeft. Zo kom je tot een gezamenlijk nieuw perspectief en een oplossing of innovatie. Dat kan voor fricties zorgen, maar juist die fricties leiden tot nieuwe inzichten, die de individuele kennis en het individuele handelen overstijgen.
In een cocreërende organisatie heeft iedereen een aandeel in het vormgeven van en inhoud geven aan die organisatie. De schoolleider is zowel stimulator van als deelnemer aan het cocreatieproces. Ieders stem en ieder idee heeft in het proces gelijke waarde.
Cocreëren kun je (stimu)leren is bedoeld voor iedereen die het aandurft om schijnbaar vanzelfsprekende concepten ter discussie te stellen, en wil nadenken over nieuwe manieren om als collectief te leren.
PBS Praktijkboek - Diverse auteurs
Bouwen aan een waarde(n)volle school
PBS is van origine een Amerikaanse schoolbrede aanpak, gericht op het creëren van een positief, veilig en voorspelbaar schoolklimaat. Inmiddels werken ook in Nederland honderden scholen met deze aanpak. Onderzoek toont aan dat een betrouwbare implementatie van PBS in een school bijdraagt aan vermindering van gedragsproblemen, een verbetering van het schoolklimaat, een betere sfeer in het team en het versterken van gevoelens van competentie bij leraren.
Ieder huis heeft een fundament (de schoolbrede waarden), een dragende constructie (de vijf pijlers) en een dak. Om een solide huis te kunnen bouwen moet je een bouwtekening maken (een plan van aanpak hebben), de grond bouwrijp maken (alles klaarmaken voor de start), de juiste vaklieden inschakelen (heb je genoeg expertise in huis?) enzovoort.
De praktijkvoorbeelden laten zien hoe en waarom PBS in ons land een plek heeft gekregen. Ook biedt het boek praktische oefeningen en handige documenten zoals checklists en vragenlijsten. Bovendien is er informatie opgenomen over onderzoek naar PBS in de Nederlandse context.
Brem en Snuit blijven vrienden - Elly-Ann van Luxemburg
In Brem en Snuit blijven vrienden staan zeventien verhalen waarin Brem en Snuit dieren leren kennen die in de duinen leven. Ze komen bijvoorbeeld meer te weten over heremietkreeften, spinselmotten en spreeuwenwolken. Naast hun ontdekkingen helpen ze dieren een pootje als het nodig is, maken nieuwe vriendjes en zijn ze op weg naar volwassenheid.
Dit is het derde boek met verhalen over de jonge vos Snuit en zijn konijnenvriendje Brem die op een speelse manier de natuur van bos, zee en duinen ontdekken.
Beknopte uitgave - Werken aan verantwoordelijk gedrag - Spencer Kagan
Een WinWin-aanpak van ordeverstorend gedrag
Wat schuilt er achter storend gedrag van leerlingen? Storend gedrag is altijd een poging om in een bepaalde behoefte te voorzien.
Als je die behoefte kent, kun je leerlingen verantwoordelijk gedrag aanleren om in deze behoefte te voorzien.
Dat levert winst op voor zowel de leraar als de leerling - een WinWin-uitkomst dus!
In deze beknopte versie van Werken aan verantwoordelijk gedrag licht Dr. Spencer Kagan de uitgangspunten van zijn WinWin-aanpak toe.
Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!
