Wereldgericht onderwijs is een concept ontwikkeld door de pedagoog Gert Biesta. Het idee hiervan richt zich op de diepere doelstelling van onderwijs, namelijk het voorbereiden van leerlingen op hun deelname in de wereld. Het gaat hierbij niet alleen om kennisoverdracht of vaardigheden, maar om de vorming van jonge mensen tot verantwoordelijke, betrokken wereldburgers. Volgens Biesta dient het onderwijs zich niet te beperken tot het aanleren van meetbare leeruitkomsten, maar moet het juist ook aandacht besteden aan wat hij noemt de "existentiële dimensie" van onderwijs, waarbij leerlingen zich ontwikkelen als persoon en in relatie tot de wereld.
Drie pijlers van wereldgericht onderwijs
Biesta benadrukt drie pijlers in zijn visie op onderwijs:
Kwalificatie – Het aanleren van kennis en vaardigheden die leerlingen nodig hebben in de samenleving. Dit wordt vaak als de kern van onderwijs gezien, maar volgens Biesta moet dit ingebed zijn in een breder pedagogisch kader.
Socialisatie – Het proces waarbij leerlingen normen, waarden en gedragingen overnemen die essentieel zijn in sociale en culturele gemeenschappen. Dit element is van belang om leerlingen in contact te brengen met de verschillende aspecten van de maatschappij en de complexiteit ervan.
Subjectificatie – Dit is de persoonlijke ontwikkeling en groei van de leerling, waarbij de nadruk ligt op autonomie en eigen identiteit. Biesta ziet dit als een essentieel doel van onderwijs, omdat het leerlingen helpt om als onafhankelijke en kritische individuen te functioneren.
Waarom wereldgericht onderwijs?
Biesta bekritiseert het huidige onderwijssysteem omdat het vaak te veel gericht is op de efficiëntie van leerprocessen en toetsbare resultaten. Hij stelt dat dit leidt tot een beperkte visie op wat onderwijs moet zijn: niet alleen een voorbereiding op de arbeidsmarkt, maar ook een plek voor existentiële en morele ontwikkeling. Wereldgericht onderwijs probeert deze reductie tegen te gaan door de nadruk te leggen op het ontwikkelen van verantwoordelijkheid, betrokkenheid en een kritisch perspectief ten opzichte van de wereld waarin we leven.
Praktische implicaties voor de lespraktijk
In de praktijk betekent wereldgericht onderwijs dat leraren zich niet alleen richten op cognitieve vaardigheden, maar ook op het stimuleren van reflectie en dialoog over waarden, ethiek en maatschappelijke vraagstukken. Dit vraagt om een onderwijskundige benadering die leerlingen uitnodigt om zich te engageren met de wereld en hun eigen rol daarin te onderzoeken. Het vraagt ook om een aanpassing van de rol van de leraar, die als coach en gids functioneert, eerder dan als iemand die alleen kennis overdraagt.
Reflectie voor docenten
Wereldgericht onderwijs nodigt docenten uit om na te denken over hun rol in het ondersteunen van leerlingen bij het vinden van hun eigen weg in de wereld. Hoe kunnen leraren bijdragen aan de persoonsvorming van leerlingen en hen begeleiden in hun zoektocht naar een betekenisvolle relatie met de wereld om hen heen? Dit impliceert een focus op waarden, kritisch denken en het ontwikkelen van een authentiek perspectief.
Het concept "wereldgericht onderwijs" vormt daarmee een belangrijke pedagogische visie, die scholen en docenten aanspoort om het onderwijs niet alleen te zien als voorbereiding op het beroepsleven, maar als een ruimte waar leerlingen betekenisvolle relaties met de wereld en zichzelf ontwikkelen.
Laatst geactualiseerd op 13 november 2024
Burgerschap door sociale cohesie in de klas
