Ongekende gevoelens

>> Ongekende gevoelens direct bestellen. (bol.com)

Over emotionele verwaarlozing in de kindertijd en de gevolgen voor volwassenheid

In het boek Ongekende gevoelens laat klinisch psycholoog Jonice Webb zien hoe het gemis aan emotionele aandacht in de kindertijd – ook wel Childhood Emotional Neglect (CEN) genoemd – diepe sporen kan nalaten in het volwassen leven. In dit artikel vind je een uitgebreide samenvatting van het boek én een persoonlijke recensie waarin wordt gereflecteerd op de waarde van het boek voor opvoeding, begeleiding en persoonlijke ontwikkeling.

Wat je níét hebt gekregen, kan meer invloed hebben dan wat je wél hebt meegemaakt.

Samenvatting van de inhoud

In Ongekende gevoelens beschrijft psycholoog Jonice Webb het vaak onzichtbare fenomeen van emotionele verwaarlozing in de kindertijd. Zij introduceert het begrip Childhood Emotional Neglect (CEN), dat verwijst naar het systematisch tekortschieten van ouders in het reageren op de emotionele behoeften van hun kind. In tegenstelling tot misbruik, dat gekenmerkt wordt door wat wel is gedaan (actieve schade), gaat het bij emotionele verwaarlozing om wat niet is gebeurd: het ontbreken van empathie, erkenning of ondersteuning.

Webb stelt dat CEN moeilijk te herkennen is, omdat het juist gaat over afwezigheid. Veel mensen die hiermee te maken hebben gehad, geven aan een “lege plek” te voelen in hun binnenwereld, zonder dat er sprake was van zichtbare problematiek in hun jeugd. Vaak was de opvoeding op het eerste gezicht “goed geregeld” — materieel verzorgd, zonder expliciet geweld — maar ontbrak het aan emotionele aanwezigheid en afstemming.

Wie zijn gevoelens nooit heeft leren kennen, mist het kompas voor zijn innerlijke wereld.

Het boek laat zien hoe CEN een onbewuste, maar krachtige invloed kan hebben op het latere leven van mensen. Volwassenen die als kind structureel emotioneel zijn genegeerd, kunnen kampen met:

• een chronisch gevoel van leegte of vervreemding,

• moeite met het herkennen, accepteren en uiten van emoties,

• perfectionisme, zelfkritiek of overmatige verantwoordelijkheid,

• problemen in relaties (afstand, conflicten vermijden, moeite met nabijheid),

• moeilijkheden in het vragen om hulp (contra-afhankelijkheid).

Webb beschrijft verschillende gezinstypen waarin CEN vaak voorkomt. Dat kunnen gezinnen zijn met ouders die narcistisch, depressief, verslaafd, autoritair of juist afwezig zijn; ouders die te veel werken, bezig zijn met mantelzorg, zelf emotioneel verwaarloosd zijn, of hun kind onbewust in een ouderrol plaatsen. De centrale rode draad is dat de emotionele behoeften van het kind niet worden gezien of beantwoord.

Een belangrijk inzicht in het boek is dat deze patronen vaak generatie op generatie worden doorgegeven. Ouders die zelf geen emotioneel bewustzijn hebben ontwikkeld, kunnen dit ook niet doorgeven aan hun kinderen.

Je ouders konden niet geven wat ze zelf nooit hebben ontvangen.

Naast het herkennen van CEN biedt het boek concrete handvatten voor herstel. Webb geeft een checklist om na te gaan of CEN een rol speelt in iemands leven en biedt praktische stappen om alsnog een gezond en vervuld emotioneel leven op te bouwen. Ze benadrukt dat het mogelijk én noodzakelijk is om deze patronen te doorbreken. Het boek sluit af met een oproep tot mildheid: voor jezelf én voor je ouders, die mogelijk met dezelfde blinde vlekken zijn opgegroeid.

Kinderen die niet geleerd hebben dat hun emoties er mogen zijn, leren vaak dat zij er zelf niet mogen zijn.

Recensie – reflectie en waardering

Als lezer met zowel persoonlijke als professionele betrokkenheid bij dit thema vond ik Ongekende gevoelens bijzonder waardevol. Webb weet op toegankelijke wijze woorden te geven aan een moeilijk te benoemen gemis. Juist omdat CEN gaat over wat er niet was, is het lastig om dit zelf te duiden. Dit boek helpt om dat stille gemis onder ogen te zien, zonder te vervallen in slachtofferschap of verwijt.

Wat mij bijzonder aanspreekt, is de mildheid waarmee Webb haar boodschap brengt. Ze stelt vast dat veel ouders simpelweg niet in staat zijn geweest om emotioneel beschikbaar te zijn, vaak omdat zij dit zelf nooit hebben geleerd. Dat inzicht maakt het mogelijk om met meer compassie naar het eigen verleden én naar de opvoeders te kijken, zonder het werkelijke gemis te bagatelliseren.

Ook herkende ik in het boek diverse thema’s die ik in mijn werk als begeleider en adviseur in het onderwijs tegenkom: leerlingen die kampen met onverklaarbare leegte of een onontwikkeld gevoelsleven; ouders die welwillend zijn, maar geen taal hebben voor emoties; en leraren die intuïtief aanvoelen dat het kind meer nodig heeft dan leerstof en structuur. Dit boek helpt om dat 'meer' onder woorden te brengen.

Persoonlijk vond ik het inzichtgevend hoe het boek ruimte geeft aan zelfreflectie. Ik herkende meerdere elementen uit de beschreven gezinstypologieën — zoals werkverslaving, prestatiegerichtheid en emotionele afstandelijkheid — en zag bevestigd hoe deze kunnen leiden tot het gevoel dat je er pas echt toe doet als je functioneert of presteert. Tegelijk bood het boek mij taal én richting om deze patronen te doorbreken. Niet door terug te kijken met beschuldiging, maar door vooruit te kijken met bewustzijn.

Ongekende gevoelens is een warm en helder boek over een koud en vaak onzichtbaar gemis. Jonice Webb slaagt erin om het ongrijpbare tastbaar te maken en biedt hoopvol perspectief op herstel. Een aanrader voor wie zichzelf, zijn jeugd of zijn opvoeding beter wil begrijpen — en voor iedereen die in opvoeding of begeleiding werkt met mensen bij wie gevoelens er jarenlang niet mochten zijn.

Tot slot: voor therapeuten en coaches is dit boek een bruikbaar hulpmiddel om cliënten zicht te geven op verborgen dynamieken. Het is niet het meest diepgravende boek voor professionele interventie, maar het is wel bijzonder geschikt als eerste kennismaking met het thema, juist vanwege de herkenbare voorbeelden en toegankelijke stijl.

Je kunt het patroon van ongekende gevoelens doorbreken — en jezelf geven wat je gemist hebt.

Bestellen

Het boek Ongekende gevoelens is te bestellen via bol.com: