Toe aan een nieuwe methode? Afdekken van de kerndoelen is niet voldoende.

Geplaatst op 1 juni 2015

Tijdens de NOT 2015 hebben weer veel uitgeverijen hun methodes aangeprezen met pakkende reclamekreten. De meest gehoorde is: ‘onze methode dekt alle kerndoelen’.

Helaas zegt dit niets over of deze methode ook passend is voor de leerlingen in uw school.

De opeenvolging van subdoelen (leerlijn) die leidt tot de kerndoelen (of referentieniveaus) is één,
de wijze waarop de methode inspeelt op de kernmerken en onderwijsbehoeften van uw leerlingen is twee.

De grootste gemene deler hiervan is het uitgangspunt voor uw keuze. Dit is wat u moet weten om een goed beeld te krijgen van wat voor uw leerlingen (en leraren) een passende methode is.

Grootste gemene deler : de middenmoot

Min of meer onbewust stemt een leraar zijn didactische en pedagogische aanpak af op de middenmoot van zijn groep. De gerichtheid op de middenmoot is vanuit het oogpunt van de organiseerbaarheid van het onderwijs logisch. Hij bedient daarmee het grootste deel van de groep. Het is zijn didactisch vertrekpunt. Rondom deze middenmoot bevindt zich aan de ene zijde een groep leerlingen die ondersteuning nodig heeft en aan de andere zijde een groep leerlingen die verrijking nodig heeft. Hierdoor ontstaat een natuurlijke verdeling van ongeveer een kwart – de helft (middenmoot) – een kwart, oftewel: 25% - 50% - 25%. Deze verdeling is zichtbaar in vrijwel elke groep, bij elk vak en in elke school.

Scheve verdeling

Het bijzondere is dat leraren soms aanlopen tegen een scheve verdeling. In de praktijk blijkt dit uit het gegeven dat er te veel ‘zorgleerlingen’ zijn. Of er zijn teveel leerlingen die verrijking nodig hebben. De leraar gaat in het eerste geval extra ondersteuning bieden. In het tweede geval gaat hij verrijkende leerstof aanbieden. In beide gevallen is er sprake van ‘dweilen met de kraan open’.

De oorzaak van dit fenomeen ligt in het feit dat de methode onvoldoende aansluit bij de middenmoot, maar daar ‘naast’ zit.

Methodes sluiten aan bij het landelijk gemiddelde

Vrijwel alle basisscholen werken voor de kernvakken met methodes die ontwikkeld zijn op wat landelijk gezien de middenmoot is (en de ‘schil’ daaromheen). Dat wil niet zeggen dat elke methode ook passend is voor de populatie leerlingen in elke school. Er zijn scholen met een sterke instroom en scholen met een zwakke instroom. Zij moeten respectievelijk standaard een verrijkte of standaard een geïntensiveerde basisaanpak bieden om een scheve verdeling te voorkomen.

Wat is belangrijk bij de keuze van een methode?

Kerndoelen zijn een aantal door het ministerie van OCW vastgestelde streefdoelen voor het basisonderwijs. In de praktijk is elke methode hierop gericht;

het is feitelijk ongewenst (en onwettig) als dat niet het geval is.

Het niet voldoen aan de kerndoelen is feitelijk geen keuze. Waar het om gaat is of de methode voldoende flexibiliteit in zich heeft om aan te sluiten bij de behoeften van de middenmoot van uw leerlingpopulatie.

Als u in gesprek gaat met een uitgever, neem dan uw gemiddelde uitstroomgegevens mee van de laatste vijf jaar. Leg deze gegevens naast het landelijk gemiddelde beeld en bepaal wat u in de toekomst graag zou willen bereiken met uw leerlingpopulatie. Waar bent u tevreden mee? Bepaal dan de onderwijsbehoeften van de middenmoot en bevraag vervolgens hoe de door u gewenste methode hierbij aansluit.

Vervolgens gaat u nog een stap verder: hoe kan de methode aansluiting vinden bij de leerlingen die een verdere intensivering of verrijking (ten opzichte van de basisaanpak) nodig hebben?

Laat u niet van de wijs brengen met een uitspraak als:

‘wij verdelen de leerlingen in drie groepen’.

"Ú verdeelt de leerlingen over drie groepen, passend bij úw leerlingpopulatie, en niet andersom!"

Met deze informatie gaat u het gesprek aan over passend onderwijs. Een heel andere insteek dan praten over of de kerndoelen worden gedekt.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!