Tuckman’s groepsfasenmodel biedt een bruikbaar raamwerk voor het begrijpen van groepsdynamiek en samenwerking. Het benadrukt dat groepen door voorspelbare fasen gaan voordat ze effectief kunnen presteren.
Dit zijn de groepsfasen van Tuckman met toepassingen voor onderwijs en teamontwikkeling:
Forming (vormgeving): In onderwijs- en teamsituaties kan deze fase worden ondersteund door introductieactiviteiten, kennismakingsopdrachten en het scheppen van een veilige sfeer. Dit sluit aan bij het belang van 'relatie' als basis voor motivatie en samenwerking.
Storming (conflictfase): Hier kunnen conflicten ontstaan over rollen, verwachtingen en werkwijzen. Leiderschap is essentieel om deze fase goed te begeleiden, conflicten bespreekbaar te maken en naar oplossingen te zoeken. In onderwijscontexten kan dit bijvoorbeeld worden aangepakt door groepsregels gezamenlijk op te stellen.
Norming (groepsnormen ontwikkelen): Het creëren van gedeelde normen en waarden bevordert samenwerking. Dit kan in scholen en teams worden bereikt door afspraken over communicatie en verantwoordelijkheid vast te leggen. Het helpt om cyclisch werken en reflectiemomenten te implementeren.
Performing (presteren): In deze fase functioneert de groep optimaal. Teams en klassen kunnen doelen stellen en evalueren. Dit sluit goed aan bij cyclisch werken en formatieve evaluatie binnen het onderwijs.
Adjourning (afscheid nemen): Reflectie op de samenwerking en het vieren van successen speelt hier een belangrijke rol. In onderwijssituaties kan dit bijvoorbeeld door terugblikgesprekken of presentaties waarin de resultaten worden gedeeld.
Hoewel Tuckman’s model een lineair proces suggereert, is het ook belangrijk om te beseffen dat groepen soms terugvallen naar eerdere fasen. Dat kan bijvoorbeeld voorkomen wanneer er nieuwe groepsleden bijkomen of het leiderschap wisselt. Dit vraagt om flexibiliteit en een continue focus op relatie en samenwerking. Het groepsfasenmodel van Tuckman kan bovendien goed worden toegepast in fusietrajecten en teamontwikkeling, waarbij de fasen van groepsvorming expliciet kunnen worden benoemd en begeleid.
Laatst geactualiseerd op 30 december 2024
Burgerschap: noodzaak of hype?
