Coöperatief vergaderen

>> Coöperatief vergaderen direct bestellen. (bol.com)

Coöperatief Vergaderen biedt een alternatief voor traditionele, ineffectieve vergaderingen. Door de vier uitgangspunten toe te passen, wordt vergaderen een waardevolle en betekenisvolle activiteit.

Het uiteindelijke doel is dat vergaderingen niet langer worden gezien als een noodzakelijk kwaad, maar als een kans om samen te werken, te leren en daadwerkelijk impact te hebben op de organisatie. Door gebruik te maken van coöperatieve structuren en methodieken, wordt vergaderen niet alleen effectiever, maar ook inspirerender en productiever voor alle betrokkenen.

Samenvatting van "Coöperatief Vergaderen"

Dit is een samenvatting van het boek met onderaan een recensie.

De noodzaak van verandering in vergaderen

Veel mensen ervaren vergaderingen als saai, tijdrovend en weinig effectief. Hoewel vrijwel niemand tevreden is over de manier waarop vergaderingen worden gevoerd, accepteren de meeste mensen dit als een gegeven. Deze berusting komt voort uit onmacht: ondanks pogingen tot verbeteringen zoals andere agenda-indelingen, het aanbieden van snacks of het vooraf verspreiden van stukken, blijft de basisproblematiek vaak onopgelost.

Vergaderingen zijn echter waardevolle momenten waarin een organisatie samenkomt om informatie te delen, besluiten te nemen en professionele ontwikkeling te bevorderen. Daarom is er behoefte aan een fundamenteel andere manier van vergaderen: Coöperatief Vergaderen. Dit vergadermodel stelt betrokkenheid, actieve participatie en effectiviteit centraal.

De kern van Coöperatief Vergaderen

Coöperatief Vergaderen gaat uit van vier uitgangspunten:

1. Onderscheid maken tussen informatieve en inhoudelijke vergaderingen.
2. Besluitvorming gestructureerd en in stappen uitvoeren.
3. Ruimte maken voor persoonlijk contact.
4. Gebruikmaken van gestructureerde werkvormen om interactie en betrokkenheid te verhogen.

Door deze uitgangspunten toe te passen, wordt vergaderen geen eenrichtingsverkeer waarin slechts enkele personen aan het woord zijn, maar een dynamisch proces waarin alle deelnemers actief bijdragen.

De vier uitgangspunten van Coöperatief Vergaderen

1. Het onderscheid tussen informatiedeling en professionele onderwerpen

Veel vergaderingen bestaan grotendeels uit het delen van informatie die evengoed via e-mail of een memo verspreid had kunnen worden. Hierdoor blijft er weinig tijd over voor de essentiële gesprekken over hoe het werk beter kan. De gouden regel is: alle informatie die buiten de vergadering gedeeld kan worden, hoort niet thuis in de vergadering. Informatieve onderwerpen die interactie vereisen, moeten daarentegen wél op een gestructureerde manier aan bod komen.

Vergaderingen over professionele onderwerpen zijn de meest waardevolle. Hier gaat het om reflectie, verbetering en gezamenlijke ontwikkeling. Door deze twee typen vergaderingen te scheiden, kan de beschikbare vergadertijd effectiever worden benut.

2. Gestructureerde besluitvorming

Veel vergaderingen zijn chaotisch en inefficiënt in het nemen van besluiten. Vaak zijn er enkele dominante sprekers en blijven anderen stil, waardoor niet iedereen daadwerkelijk betrokken is bij het proces. Coöperatieve besluitvorming introduceert structuren om iedereen een stem te geven en de besluitvorming overzichtelijk te houden.

Een van de werkvormen is de "Vuist tot Vijf"-methode, waarbij deelnemers met het aantal opgestoken vingers aangeven in hoeverre ze een voorstel steunen:

• 5 vingers: Volledig akkoord en bereid actief te helpen.
• 4 vingers: Akkoord en bereid te ondersteunen.
• 3 vingers: Neutraal en vertrouwend op de groep.
• 2 vingers: Voorstel moet aangepast worden.
• 1 vinger: Geen steun voor het voorstel.

Door dergelijke structuren toe te passen, wordt de besluitvorming efficiënter en inclusiever.

3. Persoonlijk contact in vergaderingen

Vergaderingen gaan niet alleen over inhoud, maar ook over relaties. Door ruimte te maken voor persoonlijk contact, ontstaat er een betere onderlinge verstandhouding en een veiligere sfeer. Dit kan op een eenvoudige manier, bijvoorbeeld door de vergadering te starten met een korte persoonlijke uitwisseling.

Teams waarin collega’s elkaar persoonlijk beter kennen, werken efficiënter samen en respecteren elkaars perspectieven. Dit voorkomt dat vergaderingen verzanden in conflict of stereotypering, waarbij deelnemers elkaar zien als ‘tegenstanders’ in plaats van als samenwerkende professionals.

4. Gebruik van gestructureerde werkvormen

Om ervoor te zorgen dat iedereen actief deelneemt en betrokken blijft, is het essentieel om gebruik te maken van gestructureerde werkvormen. Deze structuren, geïnspireerd door de methode van Spencer Kagan, zorgen voor gelijkwaardige deelname en stimuleren interactie.

Voorbeelden van effectieve werkvormen zijn:

• TweePraat: Twee collega’s bespreken om de beurt een onderwerp, waardoor iedereen actief moet deelnemen.
• RondPraat: Elke deelnemer krijgt kort de beurt om input te geven op een onderwerp.
• Binnen/Buiten Kring: Deelnemers vormen twee kringen en wisselen in duo’s van gedachten over een onderwerp.
• Genummerde Koppen Bij Elkaar: In kleine groepjes wordt informatie besproken en vervolgens door één vertegenwoordiger gepresenteerd.

Door deze structuren consequent toe te passen, worden vergaderingen interactief en resultaatgericht.

Gewoon vergaderen versus Coöperatief Vergaderen

De traditionele manier van vergaderen kenmerkt zich vaak door:

• Een carré-opstelling met één spreker tegelijk.
• Een passieve houding van veel deelnemers.
• Ongelijke deelname waarbij de ‘luidste stem’ overheerst.
• Focus op informatieoverdracht in plaats van actieve samenwerking.
• Een formele en serieuze sfeer.

Coöperatief Vergaderen daarentegen:

• Maakt gebruik van kleine groepjes of kringgesprekken.
• Stimuleert actieve deelname van alle aanwezigen.
• Zet gestructureerde methoden in om iedereen evenveel aan bod te laten komen.
• Stimuleert creatief denken en samenwerking.
• Zorgt voor meer energie en betrokkenheid door dynamische werkvormen.

"Actieve deelname is geen optie, maar een voorwaarde voor effectieve vergaderingen."

Het belang van interactie structureren

Bij Coöperatief Vergaderen is het essentieel om interactie te structureren, zodat iedereen op een gelijkwaardige manier participeert. Dit voorkomt dat enkele deelnemers de vergadering domineren, terwijl anderen afwachten. Door gebruik te maken van structuren zoals TweePraat, Vuist tot Vijf en Genummerde Koppen Bij Elkaar, wordt deelname eerlijk verdeeld en blijft iedereen betrokken.

Het principe van hardop denken speelt hierbij een belangrijke rol: door gedachten te verwoorden en ideeën uit te wisselen, wordt het denkproces versterkt. Neurowetenschappelijk onderzoek toont aan dat actieve verbalisatie van ideeën de hersenactiviteit stimuleert, wat leidt tot diepere inzichten en betere besluitvorming.

Groepswerk en samenwerking

Hoewel Coöperatief Vergaderen regelmatig gebruik maakt van groepjes, is het geen standaard groepswerk. Veel traditionele groepsopdrachten leiden tot ongelijkwaardige bijdragen: sommige deelnemers nemen de leiding, terwijl anderen zich afzijdig houden. Binnen Coöperatief Vergaderen wordt groepswerk gestructureerd, zodat iedereen in gelijke mate bijdraagt en verantwoordelijkheid draagt voor het proces.

Daarnaast wordt Coöperatief Vergaderen niet ingezet als ‘leukigheidje’, maar als een serieuze methodiek om vergaderingen effectiever en betekenisvoller te maken.

De invloed van collegialiteit op vergaderingen

Onderzoek toont aan dat effectieve professionele samenwerking gebaseerd is op:

• Open discussies over fouten en verbeterpunten.
• Wederzijds respect en constructieve feedback.
• Een cultuur waarin advies wordt gevraagd en gegeven.

Een verrassend onderzoeksresultaat is dat vriendschap tussen collega’s niet altijd positief bijdraagt aan de werkprestaties. Dit komt doordat sterke vriendschappen kunnen leiden tot een gebrek aan kritische feedback. Daarom ligt de nadruk bij Coöperatief Vergaderen op een open en professionele dialoog, waarbij respect en constructieve interactie centraal staan.

De vier basisprincipes van GIPS

De methodiek van Coöperatief Vergaderen is gebaseerd op de vier GIPS-principes:

1. Gelijke deelname: Iedereen wordt evenveel betrokken.
2. Individuele aanspreekbaarheid: Iedere deelnemer wordt verantwoordelijk gehouden voor zijn of haar bijdrage.
3. Positieve wederzijdse afhankelijkheid: Samenwerking is essentieel voor succes.
4. Simultane actie: Meerdere deelnemers zijn tegelijk actief, waardoor interactie efficiënter verloopt.

Deze principes zorgen ervoor dat vergaderingen niet alleen effectiever worden, maar ook bijdragen aan de professionele ontwikkeling van alle deelnemers.

"Wie vergaderingen slimmer organiseert, wint tijd en energie voor wat écht telt."

Samenvatting

Coöperatief Vergaderen biedt een alternatief voor traditionele, ineffectieve vergaderingen. Door de vier uitgangspunten toe te passen – het onderscheid tussen informatiedeling en inhoud, gestructureerde besluitvorming, ruimte voor persoonlijk contact en het gebruik van interactieve werkvormen – wordt vergaderen een waardevolle en betekenisvolle activiteit.

Het uiteindelijke doel is dat vergaderingen niet langer worden gezien als een noodzakelijk kwaad, maar als een kans om samen te werken, te leren en daadwerkelijk impact te hebben op de organisatie. Door gebruik te maken van coöperatieve structuren en methodieken, wordt vergaderen niet alleen effectiever, maar ook inspirerender en productiever voor alle betrokkenen.

Recensie: Coöperatief Vergaderen – een praktische gids voor effectiever overleg

Als onderwijsadviseur en ondernemer met een sterke focus op teamontwikkeling, leerprocessen en verandertrajecten, heb ik in mijn carrière talloze vergaderingen en bijeenkomsten meegemaakt. Van constructieve overleggen waarin samen leren en beslissen centraal stonden tot stroperige sessies die vooral tijd opslokten zonder echte vooruitgang te boeken. Het boek Coöperatief Vergaderen biedt een verfrissende kijk op hoe vergaderingen anders kunnen: interactiever, effectiever en met meer betrokkenheid van alle deelnemers.

Helder en toegankelijk geschreven

Een van de sterke punten van dit boek is de heldere en bondige opzet. De schrijfstijl is toegankelijk en praktisch, zonder overbodige theoretische uitweidingen. Hierdoor leest het boek gemakkelijk en kun je als lezer snel de kernprincipes oppikken. Dat is een groot voordeel voor drukbezette onderwijsprofessionals en schoolleiders die weinig tijd hebben om zich door dikke managementboeken heen te worstelen.

Duidelijke uitgangspunten en werkwijzen

De auteurs leggen de uitgangspunten van Coöperatief Vergaderen op een gestructureerde manier uit. Ze maken overtuigend duidelijk waarom traditionele vergaderingen vaak ineffectief zijn en hoe coöperatieve werkvormen kunnen bijdragen aan een productiever overleg. Het onderscheid tussen informatieve en inhoudelijke vergaderingen is bijvoorbeeld een essentieel inzicht dat in veel organisaties nog onvoldoende wordt gemaakt. Ook de methodiek voor gestructureerde besluitvorming – zoals de Vuist tot Vijf-methode – is direct toepasbaar in diverse onderwijs- en managementcontexten.

Werkvormen voor verschillende doelen

Wat het boek bijzonder waardevol maakt, is de variatie aan werkvormen die het biedt. De auteurs presenteren praktische methodes die zowel in tweetallen, kleine groepen van vier als teambreed kunnen worden ingezet. Dit maakt het eenvoudig om de juiste werkvorm te kiezen op basis van het doel van de vergadering: informatie delen, gezamenlijke besluitvorming of teambuilding.

Handig overzicht van werkvormen en toepassingen

Een ander pluspunt is het overzichtelijke schema waarin alle werkvormen en hun toepassingsgebieden in één oogopslag te zien zijn. Dit maakt het boek niet alleen een leerzame introductie in coöperatief vergaderen, maar ook een handig naslagwerk. In mijn werk als coach en adviseur in het onderwijs kan ik zo’n overzicht direct gebruiken bij het begeleiden van teams en verandertrajecten.

Kritische noot: prijs-kwaliteitverhouding

Hoewel het boek veel praktische inzichten en direct toepasbare werkvormen biedt, vind ik de prijs relatief hoog in verhouding tot de omvang van ongeveer 100 pagina’s. Gezien de compacte inhoud had een lagere prijs de drempel kunnen verlagen voor bredere verspreiding binnen scholen en andere organisaties. Het boek blijft echter een waardevolle investering voor wie serieus werk wil maken van effectiever vergaderen.

Eindoordeel

Coöperatief Vergaderen is een praktisch en inspirerend boek dat laat zien hoe vergaderingen niet alleen effectiever, maar ook betekenisvoller kunnen worden. De duidelijke structuur, toepasbare werkvormen en heldere uitleg maken het een waardevol hulpmiddel voor schoolleiders, teams en organisaties die meer uit hun overlegmomenten willen halen. Ondanks de relatief hoge prijs, is het een boek dat elke professional die met vergaderen te maken heeft zou moeten lezen – en vooral toepassen.

Bestellen

Het boek Coöperatief vergaderen is te bestellen via bol.com: