Integrale kindcentra: Van visie naar uitvoeringspraktijk

Voor het kindcentrum bestaat geen blauwdruk, en dat is maar goed ook. De samenwerking van kinderopvang en school kent allerlei vormen: zij delen één locatie, vormen met de bibliotheek een brede school of werken samen in een integraal kindcentrum. Dit betekent zeker niet dat scholen en kinderopvang voldoende ruimte hebben om deze variëteit tot wasdom te laten komen, zo stellen de auteurs van het boek Integrale kindcentra.

In dit boek staan integratie (van onderwijs én ontwikkeling) en inclusie (van álle kinderen) centraal. Juist omdat dat ideaal voorop staat, besteden we veel aandacht aan de condities en randvoorwaarden voor de totstandkoming van kindcentra. Aan de orde komen onder andere:

• de inrichting van de organisatie;
• de arbeidsmarkt voor kinderopvang en onderwijs;
• het opleidingsstelsel en de educatieve infrastructuur;
• huisvesting en financiën;
• de implementatiestrategie voor het kindcentrum, uitgaande van de gewenste verschijningsvorm.

Voor ons staat de meerwaarde voor kinderen, hun ouders en de professionals die in het kindcentrum werken voorop. Daarnaast vragen we ook expliciet aandacht voor de ‘opbrengsten’ van het kindcentrum voor de primaire stakeholders (morele eigenaren), ketenpartners en andere stakeholders op lokaal niveau (wijk, dorp en gemeente). Zie hiervoor intermezzo 5, over de ontwikkeling van een integraal kindcentrum in de Enkawijk te Ede.

Doorgaande lijn

Hoofdstuk 2 zoomt in op de noodzakelijke doorgaande lijn en continuïteit voor de ontwikkeling van kinderen. Welke meerwaarde kan een IKC bieden als het gaat om kansen voor alle kinderen?
We bespreken tevens het begrip (integrale) kindontwikkeling. Wat is er nodig om een doorgaande lijn van 0 tot 13 jaar vorm te geven?

Vanuit wederzijdse afhankelijkheid kunnen mooie processen op gang komen, maar welke ketenpartners werken dan samen? Welke rol is er voor deze partners in de samenwerking vastgelegd? Een gezamenlijke visie en missie is de fundering voor het IKC. Wat komt er allemaal kijken bij de opzet, inrichting en uitvoering van het werken in een kindcentrum? Een reflectiescan biedt houvast om zicht te houden op het proces. Hoe kunnen we kinderen actief bij dit veranderingstraject betrekken? Er is doelgerichte samenwerking nodig om de mooiste processen op gang te brengen, met prachtige resultaten waar kinderen blij van worden.

Arbeidsmarktparticipatie en organisatie

Hoofdstuk 3 beschrijft de relatie tussen kindcentra en de participatie van ouders op de arbeidsmarkt. Hoe dragen kinderopvang en school bij aan de arbeidsmarktparticipatie en hoe kan die bijdrage worden vergroot bij de vorming van kindcentra? Hoe kunnen kindcentra hun aanbod afstemmen op het groeiend aantal nieuwe werkenden (niet tijd- en plaatsgebonden)?

In hoofdstuk 4 richten we de blik naar binnen en bespreken we de organisatie van het kindcentrum. Welke organisatiemodellen zijn mogelijk en welke rechtsvormen horen daarbij? Welke strategische organisatievraagstukken komen aan de orde bij de inrichting en implementatie van het kindcentrum en hoe kan rekening worden gehouden met de maatschappelijke omgeving (markt- en institutionele context) van het kindcentrum? Hoe wordt het kindcentrum bekostigd en wat zijn de mogelijkheden voor aanvullende financiering? Met welke uitdagingen worden samenwerkingspartners geconfronteerd bij het ontwerpen, (ver)bouwen en in stand houden van de huisvesting van het kindcentrum? Hoe kunnen bestuur, management en (intern) toezicht op kindcentra het beste worden ingericht?

In hoofdstuk 5 staan we stil bij het kindcentrum als arbeidsorganisatie. Hoe ontwikkelt de arbeidsmarkt voor onderwijs en opvang zich op (middel)lange termijn? Wat is de wervingskracht van kindcentra op die arbeidsmarkt? Anders gezegd: hoe aantrekkelijk is het om bij een kindcentrum te werken? Wat is nodig om gekwalificeerd personeel te werven en behouden? Welke wervingskanalen staan open?

Route

Hoofdstuk 6 heet ‘De route naar het kindcentrum’. Op basis van de in de voorgaande hoofdstukken gepresenteerde (theoretische) inzichten en de verschillende praktijkvoorbeelden wordt in dit afsluitende hoofdstuk ingegaan op de implementatiestrategie. Hoe kunnen missie en visie van een kindcentrum worden vertaald naar een concreet plan voor in- en uitvoering? Wat is voor de samenwerkende partijen het (voorlopige) einddoel van de kindcentrumvorming en welke (tijdelijke) projectorganisatie is nodig om dat doel te realiseren?