Human Resource Management (HRM) en schoolprestaties

Geplaatst op 1 juni 2016

Dit onderzoek heeft aangetoond dat schoolleiders redelijk tot veel HRM praktijken toepassen op hun scholen. Ze richten zich sterk op training, scholing, ontwikkeling en loopbaan van leerkrachten. Dit wordt ook vanuit de overheid aangemoedigd. Verder is aangetoond dat HRM in het primair onderwijs ingezet kan worden om een positieve werkhouding van leerkrachten te bewerkstelligen, de afstemming tussen leerkrachten en hun (werk)omgeving (person-environment fit) te vergroten en de onderwijsopbrengsten te verbeteren.
Terugkijkend op de onderzoeksvraag kan er gesteld worden dat het er voor de HRM uitkomsten en onderwijsopbrengsten niet zo zeer toe doet in welke mate er sprake is van afstemming van het HRM beleid tussen schoolleiders en schoolbesturen, maar dat vooral de afstemming tussen schoolleiders en leerkrachten belangrijker is. Als er bijvoorbeeld sprake is van een goede afstemming of fit tussen schoolleiders en hun leerkrachten, dan zijn leerkrachten minder geneigd de organisatie te verlaten. De afstemming tussen schoolbesturen en schoolleiders staat wellicht te ver van de onderwijsopbrengsten af om hier effect op te hebben.
Dit onderzoek toont tevens aan dat het vooral belangrijk is wat leerkrachten ervaren aan HRM beleid en niet wat schoolleiders zeggen dat zij toepassen. Dit ervaren beleid hangt positief samen met tevredenheid, motivatie, betrokkenheid en een verminderde verloopintentie van leerkrachten. Er is wel een discrepantie tussen wat schoolleiders zeggen dat ze doen aan HRM beleid en wat leerkrachten ervaren.
Communicatie naar de leerkracht is daarom een belangrijke factor om het HRM beleid duidelijk(er) over te brengen. Er is ook gebleken dat hoe beter het HRM beleid wordt ervaren door leerkrachten, hoe beter zij zich thuis voelen in hun (werk)omgeving. De schoolleider vervult een cruciale rol. De manier van leidinggeven (leiderschapsstijl) bepaalt veel in de schoolorganisatie. Allereerst is gebleken dat schoolleiders die een autonomie ondersteunende leiderschapsstijl hanteren, meer HRM toepassen. Dit heeft een positief effect op HRM uitkomsten en onderwijsopbrengsten gemeten als de ervaren prestaties (De ervaren prestaties is een extra prestatie indicator die is meegenomen in dit onderzoek. Schoolleiders geven zelf hierbij aan hoe zij de prestaties van de school inschatten, waarbij wordt gekeken naar behaalde doelen, kwaliteit van werk en onderwijsopbrengsten). Het loont daarom voor scholen om te zorgen dat hun schoolleiders een autonomie ondersteunende leiderschapsstijl hanteren. Verder blijkt ook dat op een school met een autonomie ondersteunende schoolleider, de leerkrachten zich beter op hun plaats voelen in hun (werk)omgeving (PE-fit). Het belang van de schoolleider wordt nog extra duidelijk doordat in sommige analyses het negatieve effect van een (hoog) gemiddeld leerlinggewicht op bijvoorbeeld de tevredenheid van leerkrachten wordt weggenomen door de leiderschapsstijl van de schoolleider. Overigens is juist de combinatie van leiderschapsstijl en HRM cruciaal voor de tevredenheid en binding van leerkrachten; beiden zijn dus belangrijk.
Dit onderzoek onderstreept dat de omgeving waarin een school verkeert niet over het hoofd mag worden gezien, zowel bij het onderzoeken van de relatie tussen HRM en prestaties, als ook voor de person-environment fit van leerkrachten. De relatie tussen HRM en prestaties heeft op verschillende scholen een andere uitwerking en dit hangt samen met het leerlinggewicht. Dit wijst erop dat er geen uniform HRM beleid voor alle organisaties kan worden gebruikt. Verder is gebleken dat op éénpitters (dat wil zeggen schoolbesturen met één school) het HRM beleid anders wordt ingevuld, schoolleiders vaker een autonomie ondersteunende leiderschapsstijl hanteren en leerkrachten tevredener zijn en een betere persoon-organisatie fit hebben. Deze resultaten over éénpitters kunnen erop duiden dat kleinschaligheid van een school en een ondersteunende schoolleider, belangrijk zijn voor het welbevinden van leerkrachten in hun werk.
In dit verband is relevant dat de onderzoeksresultaten tevens suggereren dat er in de relatie HRM beleid en onderwijsopbrengsten sprake is van een omgekeerde causaliteit: scholen met lagere onderwijsopbrengsten gaan meer aan HRM doen. Om na te gaan of dit inderdaad effectief is, is (longitudinaal) vervolgonderzoek noodzakelijk.
Hoewel de afstemming tussen schoolleiders en schoolbesturen er in dit onderzoek dus niet zoveel toe lijkt te doen, levert dit onderzoek niettemin aanknopingspunten voor beleid op. Beleidsmakers en schoolleiders kunnen met name gebruik maken van de inzichten over HRM, HRM uitkomsten, onderwijsopbrengsten, de leiderschapsstijl van schoolleiders en de person-environment fit. Daarnaast zijn het belang van de schoolomgeving in de relatie tussen HRM, HRM uitkomsten en prestaties, en de indicaties van omgekeerde causaliteit relevante aanknopingspunten voor verder onderzoek.

Deze tekst is overgenomen uit de samenvatting van het eindrapport; zie bij Publicatie(s) hieronder.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Details van het onderzoek

  
NWO-projectnummer:  413-09-102
Titel onderzoeksproject:  HRM, HRM-uitkomsten en schoolprestaties
Looptijd:01-11-2009 tot 12-08-2013

Projectleider(s)

Naam Instelling E-mail
Prof. dr. A.J. Steijn Erasmus Universiteit Rotterdam, Faculteit der Sociale Wetenschappen steijn@fsw.eur.nl

Projectuitvoerder(s)

Naam Instelling E-mail
T. Janssen, MSc Erasmus Universiteit Rotterdam  
T.S. Ashikali, MSc Erasmus Universiteit Rotterdam  
Dr. L. den Dulk Erasmus Universiteit Rotterdam  

Publicatie(s)

Relevante links(s)

[Bron: Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO)]

Gerelateerd

Webinar
Hoe bevorder je de samenwerking in je schoolteam?
Hoe bevorder je de samenwerking in je schoolteam?
Gratis webinar met Machiel Karels
Wij-leren.nl Academie 
Cursus
Vertrouwenspersoon in het vo of mbo
Vertrouwenspersoon in het vo of mbo
Een veilig schoolklimaat bevorderen
Medilex Onderwijs 
Strategisch HR-beleid benut professioneel kapitaal
Strategisch HR-beleid voor onderwijsorganisaties
Myriam Lieskamp


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

[extra-breed-algemeen-kolom2]



schoolleider

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest