Heterogene groepen

Heterogene groepen zijn groepen waarbij de leerlingen een verschillend niveau hebben. Dit niveau kan betrekking hebben op het leervermogen, de kennis, maar ook op vaardigheden zoals samenwerking. Heterogene groepen worden vaak gebruikt binnen differentiatie om leerlingen op verschillende manieren van elkaar te laten leren.

Voordelen van heterogene groepen

Een belangrijk voordeel van heterogene groepen is dat zwakkere leerlingen kunnen leren van sterkere leerlingen. De sterkere leerling profiteert ook, want door uitleg te geven, ontwikkelt deze een dieper begrip en een hoger niveau van beheersing. Dit geldt niet alleen voor cognitieve vaardigheden, maar ook voor sociale en communicatieve vaardigheden.

Daarnaast bevordert deze aanpak de sociaal-emotionele ontwikkeling, omdat leerlingen leren omgaan met verschillende perspectieven en samenwerken met leeftijdsgenoten die op een ander niveau functioneren.

Bij de samenstelling van heterogene groepen is het belangrijk dat de niveaus niet te ver uit elkaar liggen. Een richtlijn is dat het verschil niet meer dan één leerjaar mag zijn qua functioneringsniveau. Als de kloof te groot is, kan het leerproces van zowel de sterkere als zwakkere leerlingen minder effectief worden.

Nadelen van heterogene groepen

Een uitdaging bij heterogene groepen is de differentiatie-druk voor de leraar. Het lesgeven aan een groep met uiteenlopende niveaus vraagt om goed doordachte didactische werkvormen en gepersonaliseerde ondersteuning. Wanneer het niveauverschil te groot is, leren leerlingen minder van elkaar en kan de instructie minder effectief worden.

Groepsdoorbrekend werken op niveau

Om deze nadelen te compenseren, werken scholen soms groepsdoorbrekend op niveau. Dit betekent dat leerlingen op bepaalde momenten in de week worden gegroepeerd op basis van hun niveau, terwijl er binnen die niveaugroepen nog voldoende heterogeniteit is. Op deze manier worden de voordelen van zowel homogene als heterogene groepen benut.

Door groepsdoorbrekend te werken, wordt de differentiatie makkelijker beheersbaar en blijft de interactie tussen verschillende niveaus gewaarborgd. Dit leidt tot een effectieve balans tussen uitdaging en ondersteuning voor alle leerlingen.

Laatst geactualiseerd op 22 februari 2025